Μερικές σκέψεις για τις μαθητικές καταλήψεις σχολικών κτιρίων

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος ^[1]

                                                                            

Μερικές σκέψεις για τις μαθητικές καταλήψεις σχολικών κτιρίων[2]

Ανήκει στα γεγονότα που κάθε χρόνο διχάζει την κοινή γνώμη. Μιλώ για τις καταλήψεις των σχολείων. Στο σημερινό άρθρο θα επιχειρήσω να δω και να παρουσιάσω το θέμα από τη δική μου οπτική γωνία, βλέποντας συνάμα και τα επιχειρήματα της αντίθετης πλευράς. Ας δούμε, λοιπόν,  το θέμα ψύχραιμα.

Οι καταλήψεις σχολείων τείνουν, δυστυχώς, να λάβουν το χαρακτήρα μαθητικής παράδοσης[3], αρχής γενομένης κάθε χρόνο τέλη Οκτωβρίου, αρχές Νοεμβρίου. Αυτή η «συνεπής ετήσια συνήθεια» αποδυναμώνει σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητά τους, καθώς τόσο από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου όσο και- προπάντων- από μεγάλο μέρος της κοινωνίας, γίνονται αντιληπτές περισσότερο ως προσπάθεια αποφυγής των μαθημάτων. Έτσι, αντί οι μαθητές να αποκτήσουν τον τίτλο της μαχόμενης γενιάς, περνούν στη συνείδηση των περισσότερων πολιτών ως φυγόπονοι και μάλλον αδιάφοροι απέναντι στα οφέλη της μάθησης[4]. 

Από την άλλη, όμως, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τούτο:  το γεγονός ότι οι καταλήψεις επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, υποδηλώνει σε μεγάλο βαθμό και τη σταθερότητα των προβλημάτων στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης (ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό, κατάργηση ειδικοτήτων σε ΕΠΑ.Λ, τμήματα- «μαμούθ» με 27 μαθητές, κτιριακά προβλήματα εν πολλοίς επικίνδυνα για την ασφάλεια των μαθητών, καθυστερημένη έναρξη της Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης και της Ενισχυτικής Διδασκαλίας και μάλιστα όχι σε όλα τα σχολεία, απουσία ενός γεύματος για όλους τους μαθητές κ.α). Στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η συγκεκριμένη μορφή αγώνα αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως μέσο πίεσης για την επίλυση σημαντικών προβλημάτων, με δεδομένη την πάγια τακτική της πολιτικής ηγεσίας να υποχρηματοδοτεί τις δαπάνες για την Εκπαίδευση[5].

Μήπως, όμως, η κατάληψη της σχολικής μονάδας λειτουργεί εν τέλει εις βάρος των ίδιων των μαθητών; Όταν γίνεται κατάληψη, διακόπτεται η ομαλή ροή της διδασκαλίας, αποδιοργανώνεται η σειρά στη μελέτη και στην προσπάθεια κατανόησης των διδακτικών αντικειμένων, μειώνονται οι διδακτικές ώρες και υπονομεύεται έτσι ακόμη περισσότερο το έργο των εκπαιδευτικών και κατ’ επέκταση των δημόσιων σχολείων. Το τέλος του διδακτικού έτους βρίσκει, επομένως, τους μαθητές με εμφανείς ελλείψεις στα διάφορα αντικείμενα, εφόσον η διδασκαλία τους δεν έγινε με την αναγκαία πληρότητα.

Επαναλαμβάνω: υπάρχουν καταλήψεις που προκύπτουν, όχι ως αντίδραση στα γενικευμένα προβλήματα της εκπαίδευσης, αλλά ως εκκλήσεις για την άμεση αντιμετώπιση πολύ συγκεκριμένων και πολύ σημαντικών ζητημάτων που ταλανίζουν ορισμένα σχολεία. Η έλλειψη χρηματοδότησης, άλλωστε, έχει αρκετές φορές μεγαλύτερο αντίκτυπο σε κάποιες σχολικές μονάδες, οι οποίες καλούνται να λειτουργήσουν υπό χειρότερες προϋποθέσεις σε σύγκριση με άλλα σχολεία. Ένα σχολείο της επαρχίας, για παράδειγμα, που απομένει χωρίς εκπαιδευτικούς για τρεις ή και τέσσερις μήνες, είναι λογικό να προκαλεί την έντονη αντίδραση των μαθητών, αλλά και των γονιών τους. 

Κοντολογίς, οι καταλήψεις των σχολείων, έτσι όπως γίνονται σήμερα έξω από ένα οργανωμένο πλαίσιο αγώνα, ουσιαστικά δεν εξυπηρετούν τίποτε. Εξαίρεση για τα τεκταινόμενα στο Νομό μας, αποτελεί η περίπτωση του Εσπερινού- Νυχτερινού σχολείου της πόλης μας. Αρκεί να περάσει κάποιος από εκεί και να μιλήσει με τους «μαθητές» αυτούς-αξιοσέβαστους κυρίους και κυρίες- συμπολίτες μας, και θα φύγει αλληλέγγυος. Πόσο μάλιστα εγώ που είχα τη τύχη- και χαρά- να διδάξω σε αυτούς τους μαθητές την περυσινή εκπαιδευτική χρονιά!

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2] Τις οποίες κάνω, αφού διάβασα, συζήτησα, άκουσα επιχειρήματα  πολλών πλευρών, και βέβαια με την ιδιότητα  του ενεργού εκπαιδευτικού.

[3] Δεν είναι τυχαίο λόγου χάρη ότι φέτος η περασμένη Δευτέρα  30/10 είχε οριστεί ως ημέρα κατάληψης των σχολείων  της Β/θμιας Εκπαίδευσης από τους μαθητές!

[4] Ειδικά εάν δει κανείς ποιοι  μαθητές πρωτοστατούν στις περισσότερες των καταλήψεων.

[5] Επικαλούμενη τις περισσότερες φορές μνημονιακές δεσμεύσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Πώς θα επιβιώσουμε στην Ελλάδα με τόσο λίγα χρήματα;

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

Πώς θα επιβιώσουμε στην Ελλάδα με τόσο λίγα χρήματα;

     Ήταν Άνοιξη του 2008, όταν ο Στέλιος Κούλουγλου στην εκπομπή του «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» είχε ως τίτλο θεματικής ενότητας τον «Επιβιώνοντας στην Ελλάδα με 700 ευρώ!»[2] Καταπιανόταν με τη «Γενιά των 700 ευρώ» και κατέγραφε για ένα μήνα τη ζωή πέντε ανθρώπων (του Κώστα, 29 ετών, απόφοιτου του Πολυτεχνείου, με μεταπτυχιακό δίπλωμα, του Μανώλη, καθηγητή, 43 ετών- που ζει στα Χανιά με τη γυναίκα και τα 2 μικρά παιδιά του, 6 και 3 ετών- της Τζίνας,  32 ετών, πτυχιούχου ιταλικής γλωσσολογίας με πολύ καλή γνώση 4 ξένων γλωσσών και της Αφροδίτης, 27 ετών, απόφοιτης του τμήματος δημοσιογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο). Όλοι τους προσπαθούσαν να επιβιώσουν σε μια από τις ακριβότερες χώρες της Ευρώπης, την Ελλάδα, με μισθό 700-750 ευρώ το μήνα.

Η εκπομπή προκάλεσε μεγάλη αίσθηση. Ήταν μια γροθιά στο στομάχι της καθωσπρέπει πολιτικής και μεγαλοδημοσιογραφικής ελίτ που δεν έβλεπε (;) πως πάνε τα πράγματα ή ήθελε να τα κρύψει κάτω από το χαλί; Πάντως η εκπομπή του δημοσιογράφου παύτηκε και ο ίδιος εκδιώχθηκε από τη (νεοδημοκρατικής τότε επιρροής) ΕΤ1[3].

Σήμερα, στα τέλη του 2017, που βρισκόμαστε, φίλοι μου; Οι φτωχοί εργαζόμενοι κάνουν θραύση. Η ανεργία και η εργασιακή ζούγκλα οδηγούν σε φτωχοποίηση μια ολόκληρη γενιά εργαζομένων, η προοπτική της οποίας συνοψίζεται στο τρίπτυχο: μισή δουλειά, μισός μισθός, μισή σύνταξη. Και ιδού οι αποδείξεις: Όσο αφορά τη «μισή δουλειά» τα στοιχεία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), που προέρχονται από τις αναλυτικές περιοδικές δηλώσεις (ΑΠΔ) που υποβλήθηκαν τον Ιανουάριο του 2017, είναι αποκαλυπτικά: Με μερική απασχόληση εργάζεται σχεδόν ένας στους τρεις μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, λαμβάνοντας κατά μέσον όρο 394,13 ευρώ τον μήνα. Οι 554.679 εργαζόμενοι από το συνολικά 1.751.949 που δηλώθηκαν από τους εργοδότες, ήτοι το 31,66% των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, εργάζονται με μερική απασχόληση. Οι εργαζόμενοι, δυστυχώς, δε φαίνεται να έχουν άλλη επιλογή…

Όσο αφορά τώρα την «εργασιακή ζούγκλα» αρκεί να διαβάσει κανείς τους όρους- που καταγγέλλει η Ένωση Ιδιοκτητών Ημερήσιων Επαρχιακών Εφημερίδων (ΕΣΗΕΑ) κατά της εταιρείας Alter Ego που ανήκει στον Βαγγέλη Μαρινάκη- για να καταλάβουμε που έχουν φτάσει τα εργατικά δικαιώματα. Οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης του εφοπλιστή[4] (εφημερίδες «Το Βήμα», «Τα Νέα», sites και περιοδικά) κλήθηκαν την περασμένη Παρασκευή (20/10) να υπογράψουν νέες ατομικές συμβάσεις εργασίας με την εταιρεία. Οι εργαζόμενοι έπρεπε να διαβάσουν και να υπογράψουν επί τόπου τις νέες τους συμβάσεις. Ακόμη κι εκείνοι που ήθελαν να της πάρουν και να της μελετήσουν έπρεπε να της υπογράψουν πρώτα!

Στις μειωμένες αποδοχές που καλούνται επί τόπου να συμφωνήσουν συμπεριλαμβάνονται «πακέτο» και «τα κάθε είδους επιδόματα και προσαυξήσεις χωρίς καμία εξαίρεση», καθώς και «αμοιβές και αποζημιώσεις για οποιαδήποτε αιτία (ενδεικτικά: νυχτερινά, αργίες, Κυριακές κλπ.)». Επιπλέον, «Η μη άσκηση ή η καθυστέρηση στην άσκηση από την εταιρία οποιουδήποτε δικαιώματός της έναντι του/της μισθωτού θα θεωρείται πάντα προσωρινή και δε θα συνιστά ούτε θα μπορεί να ερμηνευθεί ότι συνιστά, μετατροπή της παρούσας σύμβασης, ή παραίτηση της εταιρίας από οποιοδήποτε σχετικό δικαίωμά της». Τέλος, «Σε περίπτωση που ασκηθεί σε βάρος της εταιρείας αγωγή, μήνυση ή της επιβληθεί διοικητική κύρωση λόγω υπαιτιότητας του μισθωτού, η εταιρία δικαιούται να τον απολύσει και να διεκδικήσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη.» Αν αυτό δεν είναι εργασιακή ζούγκλα, τι είναι, φίλοι μου;

Το ερώτημα πάντως που όλο αγωνία διατύπωναν στην προαναφερόμενη εκπομπή οι συνεντευξιαζόμενοι παραμένει το ίδιο σχεδόν δέκα χρόνια μετά: «Πώς θα επιβιώσουμε στην Ελλάδα με τόσο λίγα χρήματα;». Και μια που μιλάμε για νέους τί όνειρα μπορούν να έχουν αυτοί οι συνάνθρωποί μας με 394,13 ευρώ τον μήνα; Να ανοίξουν σπιτικό; Να κάνουν οικογένεια; Να ονειρευτούν για την πρόοδο των παιδιών τους (εάν αποκτήσουν ποτέ);

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2] Ενδεικτικά  βλέπε https://www.youtube.com/watch?v=mfjTK6DOhVc

[3] Δεν πήγε πάντως «χαμένος»! Σήμερα είναι ευρωβουλευτής  και «επαναστάτης» από τις Βρυξέλλες.

[4] Μεγαλοεπιχειρηματία, μεγαλοποδοσφαιρικού παράγοντα κ.τ.λ

Ένας αναστοχασμός για τις εθνικές επετείους στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                            

Ένας αναστοχασμός για τις εθνικές επετείους στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Με τις παρελάσεις και τους εκκλησιασμούς δεν τα πάω καλά. Αυτή η «κακή» σχέση, οφείλεται μάλλον στα παιδικά βιώματά μου ως μαθητής Δημοτικού την περίοδο της Δικτατορίας. Ειδικά εκείνα τα χρόνια για κανένα λόγο δεν μπορούσαμε να απουσιάσουμε από τις παραπάνω «εκδηλώσεις», αφού τη Δευτέρα το πρωί, μετά από την καθιερωμένη προσευχή, οι απουσιάζοντες ανέβαιναν στο βήμα, αφενός για να στιγματιστούν ως ανυπάκουοι παραβάτες κανονισμών και εγκυκλίων, αφετέρου για να «εισπράξουν» 3-4 ξυλιές στο κάθε χέρι από το Διευθυντή του Σχολείου, για σωφρονισμό των ίδιων και παραδειγματισμό των άλλων, που μελλοντικά σκόπευαν να κάνουν καμιά «ανάλογη απουσία». Τρεις- τέσσερις ξυλιές στο κάθε χέρι. Εγώ, επειδή ήμουν εύσωμος- ίσως και επειδή προερχόμουν από αριστερή οικογένεια-, έτρωγα τις διπλάσιες! Τέλος πάντων. Πέρασαν εκείνα τα χρόνια, δε σβήνουν όμως από τη μνήμη τα βιώματα!

Ωστόσο, κάθε φορά που γιορτάζουμε μια εθνική επέτειο αναρωτιέμαι, αν ο τρόπος που γιορτάζεται, δίνει τη δυνατότητα για αναστοχασμό, τόσο για τις ιστορικές συνθήκες και το χαρακτήρα του (ιστορικού) γεγονότος, όσο και για τη σύνδεσή τους με τη σύγχρονη εποχή. Μήπως, άραγε, οι τυπικές και μονόπλευρες εορταστικές εκδηλώσεις (πανηγυρικοί λόγοι, επισημότητες μπροστά στα μνημεία πεσόντων, δελτία τύπου και παρελάσεις, όπου πολλοί μαθητές δε θέλουν καν να συμμετάσχουν και το κάνουν από αγγαρεία, η οποία πολλές φορές είναι ορατή στο βάδισμά τους την ώρα που παρελαύνουν), όχι μόνον αμβλύνουν την ιστορική μνήμη και παραχαράσσουν την ιστορική πραγματικότητα, αλλά διευκολύνουν τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας λήθης και αδράνειας;

Μήπως το ιστορικό γεγονός και οι πρόγονοί μας τιμώνται καλύτερα, εάν γίνεται ουσιαστικότερη δουλειά μέσα στα σχολεία, δημιουργώντας στους νέους εθνική συνείδηση με πλήρη παρουσίαση όλων των ιστορικών αληθειών, χωρίς εθνικούς μύθους και στερεότυπα; Εγώ αυτό υποστηρίζω, σέβομαι όμως κάθε διαφορετική άποψη.

«Γενικότερα τώρα», υποστηρίζει η κ. Κουλούρη^[2], «οι εθνικές επέτειοι είναι μια ευκαιρία για κωδικοποίηση της εθνικής ταυτότητας μέσω της γλώσσας των συμβόλων και της θεατρικής αναπαράστασης. Πρώτο σύμβολο των επετείων είναι η ίδια η ημερομηνία που επιλέγεται, εφόσον η επιλογή του γεγονότος, στο οποίο παραπέμπει, έχει ως στόχο να υπογραμμίσει συγκεκριμένα στοιχεία της εθνικής ταυτότητας και εθνικές αξίες. Η εθνική επέτειος έχει πρωτίστως ιστορικό περιεχόμενο, αλλά εορτάζεται μια επιλεκτική και επεξεργασμένη εκδοχή της ιστορίας. 

Τα γεγονότα, που γιορτάζονται με τις εθνικές επετείους, ποικίλλουν σε ολόκληρο τον κόσμο: μέρες απελευθέρωσης, ίδρυσης του κράτους, ψήφισης του συντάγματος, μέρες κατάκτησης, αλλά ακόμη και ήττες ή μέρες πένθους. Εθνική επέτειος της Νορβηγίας είναι η 17η Μαΐου, μέρα σύνταξης του Συντάγματος το 1814 και όχι η μέρα της ανεξαρτησίας το 1905. Αντίθετα, στη Σουηδία, η 6η Ιουνίου, που γιορταζόταν ανεπίσημα από το 1893 ως η μέρα της στέψης του Γουσταύου Α’ το 1523, έγινε επίσημη εθνική επέτειος μόλις το 2005! Τέλος, υπάρχουν κράτη χωρίς εθνικές επετείους. Δεν υπάρχει, για παράδειγμα, εθνική γιορτή στη Μ. Βρετανία, σε έντονη αντίθεση προς τη γειτονική της Γαλλία».

Στη χώρα μας οι εθνικές επέτειοι είναι συνυφασμένες (πέρα από τον εκκλησιασμό) και με τις παρελάσεις. Οι παρελάσεις ξεκίνησαν τον προηγούμενο αιώνα. Τα σχολεία εμφανίστηκαν για πρώτη φορά παραταγμένα στην εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου το 1924 που συνέπεσε με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Όμως, για πρώτη φορά η μαθητική παρέλαση παίρνει χαρακτήρα επίσημο και συμπληρωματικό ως προς τη στρατιωτική το 1936. Τον Μάρτιο του 1936 παρέλασαν τα σχολεία επικεφαλής της πομπής, μπροστά στον Μεταξά και τον Βασιλιά! Έκτοτε η διττή αυτή εκδήλωση (εκκλησιασμός και κατόπιν παρέλαση) συνεχίζεται μέχρι σήμερα…

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2] Η Χριστίνα Κουλούρη είναι καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ [2]

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

Επηρεασμένος από διάφορα κείμενα που διαβάζω (και διδάσκω στους μαθητές μου)  μπαίνω στον πειρασμό σήμερα να σας κοινοποιήσω, φίλοι μου, μια διδακτική ιστορία- με δομή παραμυθιού.

Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ [2] 

 Ήταν μια φορά ένας βασιλιάς στην Αλγερία που τον λέγανε Μπαουάκα και ήθελε να μάθει αν ζούσε στ’ αλήθεια σε μιαν από τις πολιτείες του, όπως τον είχαν πληροφορήσει οι άνθρωποί του, ένας δίκαιος δικαστής που έβρισκε μεμιάς το δίκιο του καθενός. Κανένας κατεργάρης, λέγανε, δεν μπορούσε να του ξεφύγει. Και καθώς ο βασιλιάς ήξερε καλύτερα από τον καθένα τι σπάνιο πράγμα είναι ένας δίκαιος δικαστής σ’ αυτό τον κόσμο, ντύθηκε έμπορος και τράβηξε για την πολιτεία, όπου ζούσε αυτός ο δικαστής.

Στις πύλες της πόλης πλησίασε τον Μπαουάκα ένας σακάτης και του ζήτησε ελεημοσύνη. Ο Μπαουάκα του ’δωσε και έκανε να φύγει, μα ο ζητιάνος γαντζώθηκε στα ρούχα του.

«Τι θέλεις, λοιπόν;» ρώτησε ο Μπαουάκα. «∆ε σου ’δωσα ελεημοσύνη;»

«Μου έδωσες» του είπε ο ζητιάνος. «Αλλά κάνε μου ακόμα μια χάρη. Πήγαινέ με καβάλα στ’ άλογό σου ως την πλατεία, γιατί σακάτης καθώς είμαι, φοβάμαι μη με ποδοπατήσουν οι καμήλες και τ’ άλογα».

Ο Μπαουάκα τον πήρε πίσω στο άλογό του και τον κουβάλησε ως την πλατεία. Εκεί σταμάτησε, μα ο ζητιάνος δεν κατέβηκε από το άλογο.

Ο Μπαουάκα του λέει: «Τι κάθεσαι του λόγου σου; Κατέβα, φτάσαμε».

Μα ο ζητιάνος του απαντάει:

«Και γιατί να κατέβω; Το άλογο είναι δικό μου! Κι αν δε θέλεις να μου το δώσεις με το καλό, πάμε στο δικαστή».

Μαζεύτηκε κόσμος γύρω τους και παρακολουθούσε τον μεταξύ τους καβγά. Πολλοί φώναζαν: «Τραβάτε στο δικαστή να βρείτε το δίκιο σας».

Ο Μπαουάκα με το ζητιάνο πήγανε στο δικαστή. Στο δικαστήριο ήταν πολύς κόσμος κι ο δικαστής καλούσε τον καθένα με τη σειρά του. Πριν έρθει η σειρά του Μπαουάκα, ο δικαστής κάλεσε ένα γραμματικό κι ένα χωριάτη που δικάζονταν για μια γυναίκα. Ο χωριάτης έλεγε πως η γυναίκα ήταν δικιά του, ο γραμματικός έλεγε κι αυτός πως ήταν δικιά του. Ο δικαστής τούς άκουσε και τους δυο, σώπασε για λίγο κι ύστερα είπε:

 «Αφήστε τη γυναίκα σ’ εμένα κι ελάτε αύριο να σας πω την απόφασή μου».

Όταν βγήκανε αυτοί οι δυο, μπήκανε ένας χασάπης κι ένας που πουλούσε λάδι.

            Ο χασάπης ήταν γεμάτος αίματα και ο λαδάς ήταν γεμάτος λάδια. Ο χασάπης κρατούσε στα χέρια του κάτι νομίσματα, ενώ ο λαδάς έσφιγγε το χέρι του χασάπη. Ο χασάπης είπε: «Αγόρασα από αυτόν εδώ τον άνθρωπο λάδι, και την ώρα που έβγαλα το πουγκί μου να πληρώσω, μ’ έπιασε από το χέρι και ήθελε να μου πάρει όλα τα λεφτά. Έτσι ήρθαμε σ’ εσένα. Εγώ κρατάω στο χέρι τα νομίσματα κι αυτός κρατάει εμένα από το χέρι. Μα τα λεφτά είναι δικά μου κι αυτός είναι κλέφτης».

Ο λαδάς πάλι είπε: «Λέει ψέματα. Ο χασάπης ήρθε σ’ εμένα ν’ αγοράσει λάδι. Όταν του γέμισα ένα λαγήνι, με παρακάλεσε να του αλλάξω μια λίρα, για να πληρώσει. Έβγαλα τα χρήματα και τ’ ακούμπησα στον πάγκο. Εκείνος τότε άρπαξε τα χρήματα κι ήθελε να το σκάσει. Τότε εγώ τον έπιασα από το χέρι και τον έφερα εδώ».

Ο δικαστής σώπασε για λίγο κι ύστερα είπε: «Αφήστε τα λεφτά κι ελάτε αύριο».

Όταν ήρθε η σειρά του Μπαουάκα και του ζητιάνου, ο Μπαουάκα είπε πώς έγιναν τα πράγματα. Ο δικαστής τον άκουσε κι ύστερα ρώτησε το ζητιάνο.

Ο ζητιάνος είπε: «Όλα αυτά είναι ψέματα. Πήγαινα καβάλα στην πόλη κι αυτός καθόταν στη γη και με παρακάλεσε να τον πάρω στο άλογο. Τον πήρα καβάλα και τον πήγα εκεί που ήθελε. Όμως, αυτός δεν ήθελε να κατέβει από το άλογο και άρχισε να λέει πως το άλογο είναι δικό του. Μα αυτό είναι ψέμα».

Ο δικαστής σκέφτηκε και είπε: «Αφήστε μου το άλογο κι ελάτε αύριο».

Την άλλη μέρα μαζεύτηκε πολύς κόσμος για ν’ ακούσει ποιανού θα ’δινε δίκιο ο δικαστής. Πρώτοι πλησίασαν ο γραμματικός και ο χωριάτης.

«Πάρε τη γυναίκα σου» είπε στο γραμματικό. «Και του χωρικού να του δώσετε πενήντα ραβδιές». Ο γραμματικός πήρε τη γυναίκα του, ενώ την ίδια ώρα, μπροστά στον κόσμο, άρχισε η τιμωρία του χωρικού.

Μετά ο δικαστής κάλεσε το χασάπη:

«Τα χρήματα είναι δικά σου» είπε. Μετά έδειξε το λαδά και είπε: «Αυτουνού δώστε του πενήντα ραβδιές».

            Τέλος καλέσανε τον Μπαουάκα και τον ζητιάνο.

«Θα γνωρίσεις το άλογό σου ανάμεσα σ’ άλλα είκοσι;» ρώτησε ο δικαστής τον Μπαουάκα.

 «Θα το γνωρίσω».

«Κι εσύ; » «Κι εγώ θα το γνωρίσω» είπε ο ζητιάνος.

«Ακολουθήστε με», είπε ο δικαστής στον Μπαουάκα.

Πήγανε στο στάβλο. Ο Μπαουάκα γνώρισε αμέσως το άλογό του ανάμεσα στ’ άλλα είκοσι και το έδειξε στο δικαστή.

Μετά ο δικαστής κάλεσε το ζητιάνο στο στάβλο και είπε και σ’ αυτόν να αναγνωρίσει το άλογό του. Ο ζητιάνος γνώρισε αμέσως το άλογο και το ’δειξε στο δικαστή.

Τότε ο δικαστής γύρισε στη θέση του και είπε στον Μπαουάκα:

 «Το άλογο είναι δικό σου. Να το πάρεις. Όσο για το ζητιάνο, δώστε του πενήντα ραβδιές».

Όταν τέλειωσε το δικαστήριο, ο δικαστής τράβηξε στο σπίτι του κι ο Μπαουάκα τον ακολούθησε.

«Τι συμβαίνει λοιπόν; Μήπως δεν είσαι ευχαριστημένος με την απόφασή μου; » τον ρώτησε ο δικαστής.

 «Όχι, είμαι ευχαριστημένος» είπε ο Μπαουάκα. «Θέλω μόνο να μάθω πώς κατάλαβες πως η γυναίκα ήταν του γραμματικού κι όχι του χωρικού, πώς τα χρήματα ήταν του χασάπη κι όχι του λαδά, και πώς το άλογο ήταν δικό μου κι όχι του ζητιάνου».

«Να πώς έμαθα για τη γυναίκα. Την κάλεσα το πρωί και της είπα: «Βάλε μελάνι στο μελανοδοχείο μου». Εκείνη πήρε το μελανοδοχείο, το έπλυνε και σβέλτα έβαλε μελάνι. Πάει να πει πως τη δουλειά αυτή την είχε συνηθίσει να την κάνει. Επομένως ο γραμματικός είχε δίκιο.

Για τα χρήματα πάλι, να πώς έμαθα την αλήθεια. Έβαλα αποβραδίς τα νομίσματα σε μια κούπα με νερό και σήμερα το πρωί κοίταξα να δω αν υπήρχε λάδι. Αν τα νομίσματα ήταν του λαδά, θα είχανε λάδι από τα χέρια του τα λαδωμένα. Αλλά στο νερό δε βρέθηκε ίχνος λαδιού. Πάει να πει πως ο χασάπης είχε πει την αλήθεια.

            «Για το άλογο ήταν πιο δύσκολο να μάθω την αλήθεια, γιατί ο ζητιάνος, όπως κι εσύ, αναγνώρισε αμέσως το άλογο ανάμεσα στ’ άλλα είκοσι. Μα εγώ δε σας πήγα στο στάβλο, για να δω αν θα γνωρίσετε το άλογο, αλλά για να δω ποιον από τους δυο θα γνωρίσει το άλογο! Όταν το πλησίασες εσύ, γύρισε το κεφάλι του και το τέντωσε προς εσένα, ενώ όταν το άγγιξε ο ζητιάνος, ζάρωσε τ’ αυτιά του και σήκωσε το πόδι του. Απ’ αυτό κατάλαβα πως εσύ είσαι ο πραγματικός ιδιοκτήτης του αλόγου».

Τότε ο Μπαουάκα, γεμάτος θαυμασμό, του είπε: «∆εν είμαι έμπορος κύριε δικαστά. Είμαι ο βασιλιάς της χώρας, ο  Μπαουάκα. Και ήρθα εδώ, για να δω με τα μάτια μου αν είναι σωστά όσα λένε για σένα. Και είδα πως είσαι στ’ αλήθεια ένας σοφός δικαστής. Ζήτησέ μου ό,τι επιθυμείς και θα το έχεις ως ανταμοιβή».

 «Δε χρειάζομαι ανταμοιβή» απάντησε ο δικαστής. «Είμαι ευχαριστημένος και μόνο με τον έπαινό σου», είπε ο δίκαιος Δικαστής.

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2]  Τολστόι  Λέων, «Ο δίκαιος δικαστής» από τη συλλογή «Διηγήματα, μύθος και παραμύθια» (μετάφραση: Πέτρος Ανταίος), εκδ. Ωκεανίδα, Αθήνα

Ο αλκοολισμός είναι ένας μαύρος σκύλος

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                                                             

«Στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η εξάρτηση από το αλκοόλ κερδίζει έδαφος. Επιβαρύνει περισσότερο τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα και συμβάλλει περαιτέρω στις κοινωνικές ανισότητες, στην περιθωριοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό…». Αυτό ήταν ένα από τα συμπεράσματα στο 16ο Διεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Βιοϊατρικής Έρευνας για τον Αλκοολισμό που έγινε πριν από λίγες ημέρες στο Ηράκλειο της Κρήτης.

Ο αλκοολισμός είναι ένας μαύρος σκύλος:

Πρώτα θα πεθάνω εγώ και μετά θα ψοφήσει αυτός!

Ας αναλογιστούμε, φίλοι μου: είναι άραγε γνωστό στον πολύ κόσμο πόσο οξύτατο και πολύπλευρο πρόβλημα είναι ο αλκοολισμός; Αν είναι γνωστό, τότε γιατί πωλείται και σερβίρεται παντού, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο ηλικίας[2];

Δυστυχώς η κοινή γνώμη αγνοεί ότι ο αλκοολισμός είναι μία σοβαρή, βαριά νόσος που εντοπίζεται δύσκολα και είναι προοδευτικά εξελισσόμενη. Η αρρώστια αυτή χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται σε μία ύπουλη κι επικίνδυνη μάστιγα που αψηφά φύλο και κοινωνική τάξη και χτυπάει ιδιαίτερα τους νέους. Μετά τις καρδιακές ασθένειες και τον καρκίνο είναι η τρίτη αιτία θανάτου. Έχει δυσβάστακτο κοινωνικό κόστος (θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα, ιατρική περίθαλψη, πρόωρες συντάξεις), ενώ η βία και η εγκληματικότητα αυξάνονται κατακόρυφα. Μ’ άλλα λόγια, όπως λέει και ένα μέλος της κοινότητας των Ανωνύμων Αλκοολικών[3]: «Ο αλκοολισμός είναι ένας μαύρος σκύλος που παραμονεύει να με δαγκώσει. Αν δε σηκώσω το ποτήρι, παραμονεύει δίπλα μου. Αν συνεχίσω να πίνω, όμως, θα με συνοδεύει πάντα και θα με καταβροχθίσει! Πρώτα θα πεθάνω εγώ και μετά θα ψοφήσει αυτός».

Με το οινόπνευμα υπάρχει η εξής ιδιομορφία: η χρήση του δε μετατρέπεται σε σχέση εξάρτησης για όλους. Όποιος πίνει συχνά δεν είναι αναγκαστικά αλκοολικός. Απ’ την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι εύκολο να διαγνωστεί αν ένας χρήστης είναι περιστασιακός κοινωνικός πότης, αν οδεύει προς τον αλκοολισμό, ή αν είναι ήδη εξαρτημένος και κυρίως δεν είναι εύκολο να διαγνωστεί πότε ακριβώς διαβαίνει το κρίσιμο κατώφλι της εξάρτησης.

Στην πραγματικότητα ανάμεσα στα δύο άκρα υπάρχει ένας θλιβερά μεγάλος αριθμός ατόμων που έχουν εθιστεί και είναι (ή θα γίνουν σύντομα) αλκοολικοί, ωστόσο το αγνοούν ή το κρύβουν και από τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτοί οι «κρυφοί» υποψήφιοι αλκοολικοί συχνότατα είναι νέοι και είναι συντριπτικά περισσότεροι από τους ναρκομανείς!

Ο αλκοολικός δεν μπορεί να ελέγξει τον τρόπο που πίνει και θεωρείται σωματικά, πνευματικά και ψυχικά άρρωστος. Πάσχει εφόρου ζωής όπως ένας διαβητικός και, αν δε θεραπευτεί έγκαιρα, καταλήγει στο θάνατο. Όταν κάποιος έχει χάσει την ικανότητα να πιει με έλεγχο, δεν μπορεί πλέον να πίνει, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του. Ακόμα και μετά από χρόνια αποχή από το αλκοόλ «ένα ποτηράκι είναι πολύ και μία νταμιτζάνα είναι λίγο».

Φίλοι αναγνώστες, αν παρατηρήσετε ότι κάνετε εσείς (ή κάποιος δικός σας άνθρωπος) χρήση αλκοόλ πιο συχνή από ό,τι  παλαιότερα σε μια προσπάθεια φυγής από προβλήματα που σας απασχολούν, σκεφτείτε διαφορετικά. Αλλάξτε τον τρόπο ζωής και τις δραστηριότητές σας. Αφιερώστε καθημερινά χρόνο σε πράγματα από τα οποία αντλείτε ευχαρίστηση (επαφές με φίλους, έκφραση των συναισθημάτων κ.τ.λ.)[4]. Καλό θα ήταν, όμως, να απευθυνθείτε στους ειδικούς επιστήμονες (ψυχίατροι, ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές κ.α.), ώστε να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και να σας βοηθήσει να την αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά[5].

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2] Και στην περίπτωση αυτή σχετικός νόμος υπάρχει (ΦΕΚ 262/A'/23.12.2008, άρθρο 4), αλλά όπως και πολύ άλλοι στη χώρα μας ληθαργεί!

[3] https://aaa-alkoolikoi.gr/o-alkoolikos.

[4] Χρήστου Τριανταφυλλιά:  Άγχος, οικονομική κρίση και προβληματική χρήση αλκοόλ στο https://www.e-psychology.gr.

[5] Βλέπε: http://www.vrisko.gr/dir/psyxologoi/karditsa/, https://www.vrisko.gr/search/Ψυχίατροι/karditsa

Θανατική Ποινή: ένας διαχρονικός προβληματισμός

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια:Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                                                            

Την ερχόμενη Τρίτη (και κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου) εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής. Σ΄ αυτή την ιδιαίτερη «γιορτή» αναφέρεται το σημερινό κείμενο μου.

Θανατική Ποινή: ένας διαχρονικός προβληματισμός

Ως επινοητικό και έλλογο (;) ον ο άνθρωπος έχει σκαρφιστεί πολλούς τρόπους, για να ξεπαστρεύει το συνάνθρωπό του: Αγχόνη, λιθοβολισμός, σταύρωση, ηλεκτρική καρέκλα, καύση στην πυρά, θάλαμοι αερίων, γκιλοτίνα, εκτελεστικό απόσπασμα, ένεση με δηλητήριο. Στο διαχρονική ματαιοδοξία για ακόμη μεγαλύτερη εξουσία στα καθεστώτα κάθε τύπου, υπάρχει πάντα μια αφορμή, για να εξοντωθεί ο παραβάτης του νόμου, ο εχθρός, ο άπιστος.

Δικαιώνοντας τα πιο πρωτόγονα ένστικτά της, η ανθρώπινη κοινωνία εν έτει 2017 εξακολουθεί σε αρκετές περιπτώσεις να διατηρεί σε ισχύ τη θανατική ποινή. Η φιλοσοφική-πολιτική-κοινωνιολογική συζήτηση που διεξάγεται την ίδιαν στιγμή για το συγκεκριμένο θέμα, συνήθως δεν τελειώνει ποτέ…

Παραθέτω ορισμένα μόνο (για την οικονομία του χώρου) Στατιστικά Στοιχεία, όπως τα άντλησα από το site της διεθνούς Αμνηστίας[2]:

• 88 χώρες του κόσμου έχουν καταργήσει την θανατική ποινή, 11 μερικώς, 24 στην πράξη, ενώ σε 75 διατηρείται[3].
• Στη χώρα μας κανένας άνθρωπος δεν έχει υποβληθεί στην «εσχάτη των ποινών» από το 1973, ενώ από το 1993 η θανατική ποινή έχει καταργηθεί και δια νόμου, εκτός από τα στρατιωτικά εγκλήματα σε περίοδο πολέμου.
• Στις ΗΠΑ, 38 από τις 50 πολιτείες υποστηρίζουν τη θανατική ποινή. Από το 1977 που επανήλθε η θανατική ποινή ο αριθμός των μελλοθανάτων στις ΗΠΑ ξεπερνά τις 3000.

Ας έρθουμε τώρα στη χώρα μας. Είναι αλήθεια πως η στάση που πρέπει να κρατήσουμε ως ελληνική κοινωνία όσον αφορά τη θανατική ποινή αποτελεί ένα σημαντικό δίλημμα και στην Ελλάδα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν την επαναφορά της και μάλιστα σπεύδουν να δημοσιεύσουν άρθρα, στα οποία την προβάλλουν ως απάντηση στην έξαρση της εγκληματικότητας.

Ωστόσο, πιστεύω πως η θανατική ποινή αποτελεί μία από τις πιο βάρβαρες εκδηλώσεις που δε συνάδουν με την πολιτισμική πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας. Η επαναφορά της θανατικής ποινής στιγματίζει και μειώνει το επίπεδο πολιτισμού, στο οποίο με τόσες θυσίες έφτασε η χώρα μας, ακυρώνει την αξία της ανθρώπινης ζωής, η οποία αποτελεί πρώτιστη αρχή των σύγχρονων κοινωνιών και οπισθοδρομεί τη χώρα μας σαράντα πέντε χρόνια, στο μακρινό 1972, που ακούστηκε για τελευταία φορά ο ήχος της σκανδάλης σε «νόμιμο» πλαίσιο. Εξάλλου, υποστηρίζω πως στις μέρες μας οι κοινωνίες διαθέτουν άλλα πιο αποτελεσματικά μέσα για την πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας[4].

Επιπλέον, η θανατική ποινή δε συνυπολογίζει το ενδεχόμενο δικαστικής πλάνης. Είναι η μόνη μη αναστρέψιμη και μη επανορθώσιμη ποινή. Τέτοια παραδείγματα δικαστικής πλάνης έχουμε πολλά και κραυγαλέα, τόσο στη χώρα µας, όσο και διεθνώς[5]. Το επιχείρημα είναι πράγματι ισχυρό. Και πολλές φορές έχει επιβεβαιωθεί, όταν ο κατηγορούμενος ήταν πλέον νεκρός! Άλλωστε, οι ποινές που εφαρμόζονται σήμερα, χρηματική και κάθειρξη, μπορούν κατά κάποιο τρόπο να επανορθωθούν σε περίπτωση λάθους, με τη απόδοση πολύ ψηλού χρηματικού αντιτίμου, κάτι το οποίο δε συμβαίνει με την εσχάτη των ποινών. Ακόμη, όλες οι ποινές, πλην της θανατικής, προσφέρουν το δικαίωμα συμμόρφωσης του ίδιου του δράστη, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μία ευκαιρία στον παραβάτη του νόμου να αναθεωρήσει τις πράξεις του και να ενταχθεί ξανά στην κοινωνία, προνόμιο που πολλοί άνθρωποι έχουν αξιοποιήσει.

Κοντολογίς ας αναλογιστούμε, φίλοι μου: Είναι λογικό να επιστρέψουμε στη Παλαιά Διαθήκη που λέει να βγάζει ο ένας το μάτι του άλλου και να σκοτώσουμε εκείνον που σκότωσε (το δικό μας άνθρωπο); Η θανατική ποινή οδήγησε σε μείωση της εγκληματικότητας, όπου εφαρμόστηκε; Είναι φυσικό και αναμενόμενο οι άνθρωποι να πεθαίνουν λόγω γήρατος, λόγω ασθενειών ή εξαιτίας ατυχημάτων, αλλά είναι παράλογο για μια κοινωνία, ως συλλογική οντότητα, να θεσμοθετεί τον θάνατο!

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας ‘Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)

[2] https://www.amnesty.gr

[3] Για να δείτε αναλυτικά τις χώρες  μπείτε στο https://www.amnesty.gr/news/articles/article/3962/katalogos-kraton-poy-ehoyn-katargisei-ti-thanatiki-poini-kai-kraton-poy

[4]  Για πιο ουσιαστικές λύσεις μίλησα στο άρθρο της προηγούμενης Πέμπτης  (Βλέπε: «Σ’ αυτή τη φόρμουλα η εγκληματικότητα είναι αναπόφευκτη συνέπεια…», σελ. 3.)

[5] Ενδεικτικά  μπείτε στο http://www.espressonews.gr, ημερομηνία: Παρασκευή, 4 Δεκεμβρίου  2009