Ψύχραιμη ματιά
Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
H 23η Απριλίου έχει
καθιερωθεί διεθνώς από την UNESCO ως Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου, προς
τιμήν του Ισπανού συγγραφέα του Δον Κιχώτη, Μιγκέλ ντε Θερβάντες και του
Άγγλου δραματουργού Ουίλιαμ Σαίξπηρ που έφυγαν από τη ζωή την ίδια ημέρα (23
Απριλίου 1616). Τιμώντας την ιδιαίτερη αυτή (αυριανή) ημέρα, γράφω το παρακάτω κείμενο,
το οποίο αφιερώνω στου βιβλιόφιλους.
Παγκόσμια Ημέρα
Βιβλίου: μια ημέρα αναμνήσεων
Μεταξύ
ανθρώπου και βιβλίου υπήρχε διαχρονικά μια άρρηκτα συνδεδεμένη σχέση. Το βιβλίο ήταν η αστείρευτη πηγή γνώσης[2],
το εργαλείο της δουλειάς, η πυξίδα της κριτικής σκέψης. Ωστόσο, αφενός η
ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, αφετέρου το αέναο κυνήγι του χρήματος και της
επαγγελματικής αποκατάστασης έχουν διαταράξει το δεσμό αυτό, αφού δεν υπάρχει
χρόνος για την ανάγνωση ενός βιβλίου στην ανιαρή καθημερινότητα.
Σήμερα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: όσο περισσότερο ανοίγουν τα κινητά και τους υπολογιστές μας, τόσο
περισσότερο κλείνουν τα βιβλία. Ειδικά οι νέοι όσο περισσότερο κολλάνε
πίσω από οθόνες και την κίνηση του αντίχειρα, τόσο περισσότερο απωθούν την
κριτική σκέψη και τη φαντασία τους. Είναι επιτακτική ανάγκη να
αγαπήσουν το βιβλίο. Και το ρόλο αυτό οφείλουν να τον παίξουν πρώτιστα η
οικογένεια, το σχολείο και η Πολιτεία.
Ο Βολιώτης
φιλόλογος (και λογοτέχνης) Κώστας Ακρίβος γράφει για την αξία του βιβλίου:
·
Διαβάζω βιβλία, για
να κατακτήσω το χρόνο. Διαβάζοντας, το παρελθόν μού φαίνεται οικείο, το μέλλον
φιλικό και προσιτό. Καταρρίπτω όρια και φραγμούς, σύνορα και προθεσμίες,
απαγορεύσεις και φόβους. Η φαντασία διαστέλλεται, ο κόσμος γίνεται άπειρος ή
μικρός ανάλογα με το κέφι μου. Όταν όλα σήμερα ελέγχονται και προκαθορίζονται,
μονάχα το διάβασμα μού επιτρέπει την ελευθερία. Διαβάζω, άρα είμαι ελεύθερος.
·
Αγοράζω βιβλία, για
να κάνω δικό μου τον κόσμο. Τον κόσμο των ιδεών, των μύθων, της επιστήμης, του
ονείρου. Μέσα από τις τυπωμένες σελίδες νιώθω να ορίζω καλύτερα το γύρω χώρο,
την οικουμένη, ολόκληρο το σύμπαν. Αγοράζοντας βιβλία, πλουτίζω σε εμπειρίες
και ευαισθησία.
·
Χαρίζω βιβλία στο
όνομα της αγάπης. Με μια ποιητική συλλογή εγκαινιάζω έναν έρωτα, με ένα
μυθιστόρημα σφραγίζω μια φιλία χρόνων. Κάνοντας δώρο ένα βιβλίο που έχω
αγαπήσει, δίνω στον άλλο να καταλάβει τα ιδιαίτερα αισθήματα που τρέφω γι'
αυτόν. Με βιβλία συνοδεύω τα «Χρόνια Πολλά», το «Καλορίζικος», τα
«Συγχαρητήρια».
·
Δανείζω και
δανείζομαι βιβλία, γιατί έτσι αποκτούν πνοή ζωής. Αλλάζουν χέρια, δραπετεύουν
από τα ράφια, παλιώνουν χρήσιμα οι σελίδες τους, κυοφορούν γνώσεις και
απόλαυση. Τα βιβλία δεν έχουν σπίτι δικό τους και κατοικία. Οι βιβλιοθήκες,
ιδιωτικές ή δημόσιες, είναι μονάχα η στάση που κάνουν για να ξεκουραστούν στο
άχρονο ταξίδι της επίγειας ζωής τους.[…]
Επιπλέον,
φίλοι μου, χωρίς να καταλαβαίνω το γιατί και το πως η σκέψη μου αυτή τη μέρα πετάει
νοσταλγικά πίσω στο παρελθόν. Στα δικά μας παιδικά μαθητικά χρόνια. Αν μας
ρωτούσε κανείς ποιο είναι το πιο όμορφο κομμάτι της ζωής μας, χωρίς πολλή σκέψη
θα καταθέταμε αυτό: των μαθητικών μας παιδικών χρόνων στο Δημοτικό σχολείο του
χωριού.
Δεν είχαμε
τις ανέσεις των σημερινών παιδιών. Μας έλειπαν πολλά. Είχαμε όμως αθωότητα, ανεμελιά,
αγνότητα στις σκέψεις μας και στα συναισθήματά μας. Ζωή μέσα στη
φύση. Παιχνίδι χορταστικό. Ακόμη και στις ενδιάμεσες ώρες των μαθημάτων, στο
μεγάλο διάλειμμα που κρατούσε σχεδόν μία ώρα, οργώναμε τη γύρω έκταση από το
σχολείο και φτάναμε με το κυνηγητό ή το κρυφτό μέχρι και τα μακρινά χωράφια του
χωριού. Όμορφα χρόνια, ανεξίτηλα εντυπωμένα στη μνήμη μας.
Στη θύμησή μου
δεσπόζουν, όμως, και οι δάσκαλοί μου. Με το σχολικό βιβλίο στο χέρι προσπαθούσαν να μας διδάξουν. Ήταν
ολοφάνερο ότι αγαπούσαν πολύ τη δουλειά τους. Πίστευαν στην αποστολή τους. Δεν
ήταν τέλειοι, είχαν και τα αρνητικά τους στοιχεία. Ήταν, όμως, επιτυχημένοι. Γιατί τέλειος δεν αρχίζει και δεν φεύγει κανένας
από οποιοδήποτε χώρο και ρόλο. Πολύ περισσότερο του δασκάλου- θα πρόσθετα- και του γονιού.
[1] Ο κ.
ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή. (Για τυχόν επισημάνσεις,
παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Για πολλές δεκαετίες μάλιστα η μοναδική πηγή
γνώσης!
Share this
