ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Γ’ ΜΕΡΟΣ- Τελευταίο)

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                                                  

Αφόρμηση για το σημερινό κείμενο αποτελούν τα όσα συνέβησαν στο γήπεδο της Τούμπας το τελευταίο 15μερο αρχικά με τη ρίψη αντικειμένου από έναν ανόητο οπαδό του ΠΑΟΚ προς τον προπονητή του Ολυμπιακού στον αγώνα των δύο ομάδων και μετά από λίγες ημέρες εξαιτίας μιας διφορούμενης απόφασης του διαιτητή στον αγώνα ΠΑΟΚ- ΑΕΚ, η οποία έδωσε αφορμή για την εισβολή στο τερέν του προέδρου της γηπεδούχου ομάδας με συνοδεία 4 «ανδρών της προσωπικής φρουράς του», όλοι φέροντες πιστόλια (!), για να διευθετήσει το θέμα, ώστε να πάρει ο διαιτητής τη σωστή απόφαση! Ωστόσο, το κείμενό μου, το οποίο θα δημοσιευθεί σε τρεις συνέχειες για την οικονομία του χώρου, δε θα πάρει θέση για το ποιος μεγαλοπαράγοντας κάνει μικρότερο ή μεγαλύτερο κακό στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αφού, όπως λέει θυμόσοφα ο λαός «άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος όλοι οι σκύλοι μια γενιά». Θα επιχειρήσω να εστιάσω στην ουσία του θέματος που για μένα είναι η εκμετάλλευση ανθρώπων μέσω του λαϊκού αυτού αθλήματος.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Γ’ ΜΕΡΟΣ- Τελευταίο)[2]

Η συσσωρευμένη επιθετικότητα, αποτέλεσμα της αλλοτρίωσης και των στερήσεων που προκαλούνται από τις κοινωνικές συνθήκες στον προχωρημένο καπιταλισμό, επιζητά περιοδική εκτόνωση. Το ποδόσφαιρο αποτελεί ένα «ασφαλές κανάλι» για συγκινησιακή ανακούφιση αυτού του είδους…

Αρκεί να διαβάσει κανείς τα εξώφυλλα των αθλητικών φυλλάδων, για να αντιληφθεί το υπόγειο ρεύμα της επιθετικότητας που διαπερνά το συγκεκριμένο σπορ. Ο αντίπαλος «νικιέται», «εξαφανίζεται», «σαρώνεται από το γήπεδο», «εξουδετερώνεται» ή «εκτοπίζεται». Η ομοιότητα αυτής της ορολογίας με τη στρατιωτική ορολογία είναι αλάνθαστη και κατά κανένα λόγο τυχαία. Το σύγχρονο ποδόσφαιρο, με το στενό και ακριβή συντονισμό του, δε θα ήταν ακατάλληλη εκγύμναση στην ομαδική εργασία για μια σύγχρονη στρατιωτική μονάδα! Αυτό που ο προπονητής σφυρηλατεί στους παίκτες του με τη μορφή τακτικής και στρατηγικής σχετίζεται με το πεδίο της μάχης από πολλές, ενώ τα «βασανιστήρια», στα οποία υποβάλλονται οι παίκτες υπό τη διεύθυνση του προπονητή και γυμναστή κάθε ομάδας, μοιάζουν μ' εκείνα του στίβου εκγύμνασης των στρατιωτών. Ο Μαξ Μέρκελ, ένας από τους πιο πετυχημένους Δυτικογερμανούς προπονητές, είπε για τον εαυτό του: «Είμαι ακριβώς ένας συνταγματάρχης».

Παρά τους περιορισμούς πάνω στην υπερβολική βία (αντιαθλητικό- «βρώμικο» παιχνίδι), το ποδόσφαιρο προσφέρεται λιγότερο από πολλά άλλα σπορ για την εξάλειψη της επιθετικότητας. Η ίδια η πράξη του κλωτσήματος είναι μια επιθετική δράση, τόσο μάλιστα όσο δε στρέφεται απλώς ενάντια στην μπάλα αλλά επίσης ενάντια στον προσωπικό αντίπαλο κάποιου ή ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα.

Ωστόσο, επειδή πράγματι το ποδόσφαιρο επιτρέπει ένα βαθμό επιθετικής συμπεριφοράς που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή έξω από το γήπεδο, τα γεγονότα στο ποδοσφαιρικό τερέν πρέπει να χωριστούν από την καθημερινή ζωή μ’ ορισμένες τελετουργίες: η ανταλλαγή των σημάτων πριν από τον αγώνα, ο χαιρετισμός των αρχηγών και η από κοινού φωτογράφισή τους με τη διαιτητική τριάδα, κάνουν επίκληση στο πνεύμα του δίκαιου παιχνιδιού, το οποίο απαιτεί ότι η ήττα θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται χωρίς πικρία από τους νικημένους και πάντως χωρίς επεισόδια και καταστροφές...

Συμπέρασμα: Ο ρόλος του Ποδοσφαίρου σήμερα είναι διπλός: Από τη μία τεράστια κέρδη στους ιδιοκτήτες -προέδρους των ανώνυμων ποδοσφαιρικών εταιριών (και όχι μόνο) και από την άλλη «ανέφελη ζωή» για την καθεστηκυία πολιτική τάξη πραγμάτων, αφού  εκείνοι που υπόκεινται σε καταπιέσεις και εκμετάλλευση στο καπιταλιστικό σύστημα χειραγωγούνται να μην κατευθύνουν την επιθετικότητα τους ενάντια στις αληθινές της αιτίες, τις στερήσεις μιας αλλοτριωμένης κοινωνίας, αλλά να την κατευθύνουν με καταστροφική λύσσα ενάντια  στους εαυτούς τους και ενάντια σ’ άλλους, οι οποίοι είναι εξίσου θύματα.

Ο Τζίμης Πανούσης πριν από 30 χρόνια (!) έγραφε:

Κάγκελα, κάγκελα, κάγκελα παντού

και τα μυαλά στα κάγκελα του αόρατου εχθρού

Βούλγαροι, Βούλγαροι, χανούμισσες βαζέλες

όλο το έθνος προσκυνάει

σώβρακα και φανέλες

Άλλαξε κάτι από τότε, φίλοι μου;

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr).

[2] Στοιχεία για το σημερινό κείμενο αλιεύτηκαν από το βιβλίο του Βίβαϊ Τζέραλντ (1979): Το ποδόσφαιρο σαν ιδεολογία», μετ. Γιώργος Νταλιάνης, εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη.

Αφιερωμένο σε όσους κάτι είδαν, κάτι άρπαξε το μάτι τους!

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                                                   

Το σημερινό κείμενό μου είναι αφιερωμένο στην παγκόσμια ημέρα Ποίησης (που τιμόταν χθες Τετάρτη, 21/3). Γι’ αυτό το 3^ο- και τελευταίο μέρος- του άρθρου «ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ» θα δημοσιευθεί την ερχόμενη Κυριακή (25/3).

Αφιερωμένο σε όσους κάτι είδαν, κάτι άρπαξε το μάτι τους!

Η Παγκόσμια Ημέρας Ποίησης, φίλοι μου, εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Η αρχική έμπνευσή της ανήκει στον έλληνα ποιητή Μιχάλη Μήτρα, ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι' αυτό. […]

Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Το σκεπτικό της απόφασης ανέφερε: «Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της Ποίησης στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης[2], ούτως ώστε η Ποίηση να μη θεωρείται πλέον άχρηστη Τέχνη, αλλά μια Τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της. 

Τιμώντας και εγώ αυτή τη θεία Τέχνη- με την οποία είμαι χρόνια «ερωτευμένος»- επέλεξα στο σημερινό κείμενό μου να «μιλήσει» για την ποίηση ένας ταπεινός και χαμηλόφωνος ποιητής, ο Πελοποννήσιος συνάδελφος (φιλόλογος καθηγητής) Γιώργης Παυλόπουλος[3].

…………………………….………

Γιώργης Παυλόπουλος - Τί είναι ποίηση[4];

«Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τί τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, και τί είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, δε θα τραγούδαγε».

Κυρίες και Κύριοι, Φίλες και Φίλοι,

Παραλλάζοντας αυτή τη σημείωση του Πωλ Βαλερύ, η οποία παραπέμπει άμεσα στον Ποιητή και στην Ποίηση, θα λέγαμε: «Αν ένας ποιητής μπορούσε να πει με ακρίβεια τί γράφει, γιατί γράφει και τί είναι αυτό που τον κάνει να γράφει, δε θα έγραφε».

Κι εγώ τώρα δεν ξέρω να σας πω τί είναι Ποίηση και γιατί γράφω ποιήματα. Πολύ περισσότερο δεν ξέρω να σας πω σε τί μας βοηθάει η Ποίηση και ποιος είναι ο σκοπός της. Το μόνο που ξέρω είναι πως ο Ποιητής ήταν πάντα ένας αφοσιωμένος της Ζωής. Είτε τον γεμίζει χαρά, είτε τον θλίβει η Ζωή, είτε τον πάει στον Ουρανό, είτε τον κατεβάζει στην Κόλαση, αυτός μένει πάντα ο αφοσιωμένος της.

Τη μυστήρια αγάπη του για τη Ζωή δεν έχει άλλο τρόπο να την εκφράσει: γράφει ποιήματα. Νομίζω ότι προσπαθεί να εκφράσει κυρίως αυτό που κρύβει ἡ ζωή. Όπως ο έρωτας κρύβει αυτό που μας κάνει ερωτευμένους.

Η Ποίηση, λοιπόν, είναι πράξη ερωτική; Ή μήπως πράξη απόγνωσης; Ή μήπως και τα δυο; Πράξη ερωτική και συνάμα πράξη απόγνωσης;

…………………………….………

Παραθέτω, τέλος φίλοι μου, και ένα χαρακτηριστικό ποίημα του Γιωργή Παυλόπουλου στο «διάλογο» του με την ποίηση.

Τα Αντικλείδια

Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν

τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί

κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι

και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.

Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς

δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.

Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη

Και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια

γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.

Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.

Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ

για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.

Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν

από τότε που υπάρχει ο κόσμος

είναι μια ατελείωτη αρμαθιά αντικλείδια

για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.

Μα η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή. (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr).

[2]  Βέβαια, η εικόνα αυτή στη χώρα μας δεν ενισχύθηκε, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ιδιωτική τηλεόραση. Καλύτερη είναι η κατάσταση στο ραδιόφωνο και το διαδίκτυο.

[3] Για αυτόν τον Έλληνα ποιητή της Α΄ Μεταπολεμικής γενιάς που έγραψε έξι μόλις βιβλία σε μια ποιητική διαδρομή 60 χρόνων (!) βλέπε ενδεικτικά στο http://www.poiein.gr/archives/361

[4] Ομιλία του ποιητή Γιώργη Παυλόπουλου στην εκδήλωση του περιοδικού «Γράμματα και Τέχνες» που έγινε προς τιμή του στο «Σπίτι της Κύπρου» στις 8-12-1997.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Β’ ΜΕΡΟΣ)

 

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]

                                                                                    

Αφόρμηση για το σημερινό κείμενο αποτελούν τα όσα συνέβησαν στο γήπεδο της Τούμπας το τελευταίο 15μερο αρχικά με τη ρίψη αντικειμένου από έναν ανόητο οπαδό του ΠΑΟΚ προς τον προπονητή του Ολυμπιακού στον αγώνα των δύο ομάδων και μετά από λίγες ημέρες εξαιτίας μιας διφορούμενης απόφασης του διαιτητή στον αγώνα ΠΑΟΚ- ΑΕΚ, η οποία έδωσε αφορμή για την εισβολή στο τερέν του προέδρου της γηπεδούχου ομάδας με συνοδεία 4 «ανδρών της προσωπικής φρουράς του», όλοι φέροντες πιστόλια (!), για να διευθετήσει το θέμα, ώστε να πάρει ο διαιτητής τη σωστή απόφαση! Ωστόσο, το κείμενό μου, το οποίο θα δημοσιευθεί σε τρεις συνέχειες για την οικονομία του χώρου, δε θα πάρει θέση για το ποιος μεγαλοπαράγοντας κάνει μικρότερο ή μεγαλύτερο κακό στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αφού, όπως λέει θυμόσοφα ο λαός «άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος όλοι οι σκύλοι μια γενιά». Θα επιχειρήσω να εστιάσω στην ουσία του θέματος που για μένα είναι η εκμετάλλευση ανθρώπων μέσω του λαϊκού αυτού αθλήματος.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Β’ ΜΕΡΟΣ)

Το ποδόσφαιρο είχε πια καταστεί ήδη ένας ιστός πασών των εξουσιών. Παρά το γνωστό κλισέ περί «γιορτής του αθλητισμού», το ποδόσφαιρο ποτέ δεν υπήρξε μια απλή αθλητική διοργάνωση. Σαν μαζικό λαϊκό άθλημα  με τεράστια απήχηση χρησιμοποιήθηκε (κι εξακολουθεί) από την εξουσία (ειδικά από φασιστικά καθεστώτα) προκειμένου να της δώσει λαϊκό έρεισμα μέσα από τον «άρτο και θέαμα». Η  Ελληνική χούντα εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τη πορεία του Παναθηναϊκού προς το Ουέμπλεϋ, οι χούντες της λατινικής Αμερικής έκρυβαν τις δολοφονίες τους και τα εγκλήματα τους πίσω από τις επιτυχίες των εθνικών τους ομάδων στα Μουντιάλ (Ουρουγουάη, Αργεντινή, Βραζιλία κλπ), ενώ το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για την έναρξη πολέμων και εθνοκαθάρσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο  Πόλεμος του ποδοσφαίρου (=La guerra del fútbol) ή Πόλεμος των 100 ωρών το 1969 μεταξύ της Ονδούρας και του Ελ Σαλβαδόρ. Αιτία του πολέμου ήταν οι τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών λόγω πολιτικών διαμαχών κυρίως στο ζήτημα της μετανάστευσης από το Ελ Σαλβαδόρ στην Ονδούρα. Η αφορμή δόθηκε από τις έντονες ταραχές που ξέσπασαν κατά την διάρκεια του δεύτερου προκριματικού γύρου για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 1970. Αλλά και στη Γιουγκοσλαβία ένας ποδοσφαιρικός αγώνας αποτέλεσε την αφορμή για την έναρξη του εμφυλίου πολέμου που θα οδηγούσε στη διάλυσή της. Συγκεκριμένα το Μάιο του 1990, λίγες εβδομάδες πριν ο εθνικιστής Τούζμαν εκλεγεί πρόεδρος, στον αγώνα μεταξύ της Ντιναμό Ζάγκρεμπ με τον Ερυθρό Αστέρα στο Ζάγκρεμπ, οι οπαδοί των δύο ομάδων συγκρούστηκαν με λύσσα. Ο αγώνας διακόπηκε και ουσιαστικά ξεκίνησε ο πολύχρονος πόλεμος. Οι φανατικοί οργανωμένοι οπαδοί των δύο ομάδων ήταν αυτοί που συγκρότησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου τις παραστρατιωτικές ομάδες των Κροατών και των Σέρβων και τελικά ήταν αυτοί που έκαναν τη βρώμικη δουλειά: τις ομαδικές δολοφονίες, το πλιάτσικο και το κάψιμο των χωριών που ανήκαν στον «εχθρό», πρώην ομοεθνή τους.

Παραφράζοντας μια φράση του Μπακούνιν θα μπορούσε να πει κανείς πως οι άνθρωποι πάνε στο γήπεδο για τους ίδιους λόγους που πάνε στη ταβέρνα, για να ξεχάσουν δηλαδή τη μιζέρια τους και να φανταστούν για λίγα λεπτά ότι είναι ελεύθεροι και χαρούμενοι. Αλλά και ο Τζέραλντ Βίβαϊ[2] έγραψε πως: «Ο θρίαμβος της ποδοσφαιρικής ομάδας κάποιου τον αποζημιώνει παροδικά για της αποτυχίες στην καθημερινή ζωή. Το συναίσθημα ευφορίας που παράγεται από ένα τέτοιο θρίαμβο δημιουργεί προς στιγμή φυγή από την πραγματικότητα… Οι καταπιεζόμενες μάζες βιώνουν τα τέρματα που σημειώνονται στο ποδοσφαιρικό γήπεδο σαν δικά τους…

Όπως όμως όλα τα πράγματα στη ζωή, οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν είναι απόλυτες. Εννοείται πως υπάρχουν άνθρωποι που παρακολουθούν μπάλα, χωρίς να τρέφουν κανένα μίσος για την αντίπαλη ομάδα και τους φίλους της, χωρίς να τα «βάφουν μαύρα» μετά από κάποια ήττα της, στρεφόμενοι  εναντίον των αντιπάλων που νίκησαν, παρά το βλέπουν μόνο σαν μια ενενηντάλεπτη διασκέδαση. Εννοείται πως είναι πολλοί αυτοί οι πολίτες που η αγάπη τους για το λαϊκό αυτό άθλημα είναι ανιδιοτελή και δεν έχει καμιά σχέση με την «αγάπη» των προέδρων των ανώνυμων ποδοσφαιρικών εταιριών.

Συνεχίζεται…

Πηγή: Στοιχεία για το σημερινό κείμενο αλιεύτηκαν από αντίστοιχο κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα δρόμου «Άπατρις» (Δεκέμβρης 2011) που κυκλοφορεί στις πόλεις της Κρήτης.

---

[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος».  (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr).

[2] Βίβαϊ Τζέραλντ (1979): Το ποδόσφαιρο σαν ιδεολογία», μετ. Γιώργος Νταλιάνης, εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη.

ΤΜΗΜΑ A1, 5ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Τεστ στη Νεοελληνική Γλώσσα

                     ΤΜΗΜΑ  Α1, 5^ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ  Τεστ στα Κείμενα Λογοτεχνίας

Η βαθμολογία στη σημερινή συγγραφή Έκθεσης είναι η παρακάτω, παιδιά.

α/α	15/3
1	15,5
2	---
3	14
4	16,5
5	15
6	18-
7	16
8	17-
9	12
10	---
11	17-
12	16,5
13	16-
14	12,5
15	----
16	17+
17	16,5
18	17,5
19	18
20	16,5

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Α’ ΜΕΡΟΣ)

  

Ψύχραιμη ματιά

Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος

                                                                                    

Αφόρμηση για το σημερινό κείμενο αποτελούν τα όσα συνέβησαν στο γήπεδο της Τούμπας το τελευταίο 15μερο αρχικά με τη ρίψη αντικειμένου από έναν ανόητο οπαδό του ΠΑΟΚ προς τον προπονητή του Ολυμπιακού στον αγώνα των δύο ομάδων και μετά από λίγες ημέρες εξαιτίας μιας διφορούμενης απόφασης του διαιτητή στον αγώνα ΠΑΟΚ- ΑΕΚ, η οποία έδωσε αφορμή για την εισβολή στο τερέν του προέδρου της γηπεδούχου ομάδας με συνοδεία 4 «ανδρών της προσωπικής φρουράς του», όλοι φέροντες πιστόλια (!), για να διευθετήσει το θέμα, ώστε να πάρει ο διαιτητής τη σωστή απόφαση! Ωστόσο, το κείμενό μου, το οποίο θα δημοσιευθεί σε τρεις συνέχειες για την οικονομία του χώρου, δε θα πάρει θέση για το ποιος μεγαλοπαράγοντας κάνει μικρότερο ή μεγαλύτερο κακό στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αφού, όπως λέει θυμόσοφα ο λαός «άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος όλοι οι σκύλοι μια γενιά». Θα επιχειρήσω να εστιάσω στην ουσία του θέματος που για μένα είναι η εκμετάλλευση ανθρώπων μέσω του λαϊκού αυτού αθλήματος.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Α’ ΜΕΡΟΣ)

Η ιστορία του ποδοσφαίρου είναι ένα θλιβερό ταξίδι απόλαυσης. Στο βαθμό που το άθλημα έχει βιομηχανοποιηθεί, έχει χαθεί σιγά- σιγά η ομορφιά που γεννιέται από τη χαρά που νιώθει κανείς μονάχα γιατί παίζει. Στη σύγχρονη εποχή το επαγγελματικό ποδόσφαιρο καταδικάζει οτιδήποτε δεν αποφέρει κέρδη[1]. 

Ο Κάρολος Μάρξ σε κείμενο που δημοσίευσε στα «Γερμανογαλλικά Χρονικά» του 1844 είχε πει ότι η θρησκεία είναι το όπιο του λαού[2].  Στην εποχή μας, όπιο του λαού θεωρείται το ποδόσφαιρο (και όχι άδικα). Το λαϊκό άθλημα, που συναρπάζει και συγκινεί, πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες από τη σφαίρα του λαϊκού παιχνιδιού στις αλάνες των γειτονιών και των χωμάτινων γηπέδων στο πεδίο της κερδώας εκμετάλλευσης.

Οι αδίστακτοι έμποροι του ποδοσφαίρου επένδυσαν στον «θρησκευτικό» φανατισμό και στο μαζικοποιημένο «ανήκειν» των φιλάθλων, εκμεταλλεύτηκαν την ευρύτητα της συμμετοχής και έστησαν παγκοσμίως μια υπερκερδοφόρα βιομηχανία θεάματος και εμπορευμάτων (στοιχήματα, τζόγος live, πάσης φύσεως προϊόντα- ακόμη και προφυλακτικά- με το σήμα της αγαπημένης ομάδας, κ.ά.) γύρω από αυτό. Η μεγάλη λαϊκή δυναμική του, είναι το «διαβατήριο» που προσδίδει αναγνωσιμότητα και μεγάλη ισχύ σε προέδρους συλλόγων και αρκετές φορές επηρεάζει μέχρι τις εκλογικές αναμετρήσεις.

Η αποθέωση του σε καθαρά ανταγωνιστικό άθλημα έφτασε, αντί να ενώνει (μέσω της χαράς του παιχνιδιού) να διαιρεί κοινωνίες και πολίτες, ενώ έδωσε την ευκαιρία να μπουν στο «παιχνίδι» και άλλοι «παράγοντες» (άνθρωποι της νύχτας, αποβράσματα της κοινωνίας κ.ά)[3]. Επιπλέον,  το ποδόσφαιρο (από τότε που οι αδίστακτοι «έμποροι» του κατάλαβαν τη μαζικότητα του) φαίνεται να μην τα πηγαίνει και τόσο καλά με τη Δημοκρατία. Γι’ αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, άλλωστε, πως ιστορικά «αξιοποιήθηκε» προπαγανδιστικά από ουκ ολίγα απολυταρχικά και φασιστικά καθεστώτα, ως «όπιο των λαών». Η  Ελληνική χούντα εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τη πορεία του Παναθηναϊκού προς το Ουέμπλεϋ, οι χούντες της λατινικής Αμερικής έκρυβαν τις δολοφονίες τους και τα εγκλήματα τους πίσω από τις επιτυχίες των εθνικών τους ομάδων στα Μουντιάλ (Ουρουγουάη, Αργεντινή, Βραζιλία κ.λ.π.), ενώ το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για την έναρξη πολέμων και εθνοκαθάρσεων[4].

Το πρωτοπόρο κράτος στη χρησιμοποίηση συγκεκριμένα του ποδοσφαίρου για πολιτικούς σκοπούς ήταν η φασιστική Ιταλία  του Μουσολίνι. Ο φασίστας δικτάτορας δεν παρέλειψε να επωφεληθεί από τη διοργάνωση του δεύτερου παγκοσμίου κυπέλου στην Ιταλία το 1934 για να αναγορεύσει τα μέλη της εθνικής ομάδας σε «στρατιώτες στην υπηρεσία του έθνους», αλλά και να προειδοποιήσει τους παίχτες λέγοντας: «νίκη ή θάνατος». Αλλά και ο υπουργός προπαγάνδας του ναζιστικού καθεστώτος Γκέμπελς έλεγε ότι : «για τον απλό κόσμο, το να κερδίσεις έναν διεθνή αγώνα είναι πιο σημαντικό από το να κατακτήσεις μια πόλη!».

Συνεχίζεται…

Πηγή: Στοιχεία για το σημερινό κείμενο αλιεύτηκαν από αντίστοιχο κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα δρόμου «Άπατρις» (Δεκέμβρης 2011) που κυκλοφορεί στις πόλεις της Κρήτης.

---

[1] Γκαλεάνο Εντουάρντο (1998): Τα χίλια πρόσωπα του ποδόσφαιρου, μετ. Χρυσοβέργης Γιάννης, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.

[2] Χάρι Μπάροουζ Άκτον (2011): Τι είπε στ’ αλήθεια ο Μαρξ, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα.

[3] Μόλις πρόσφατα κρίθηκαν από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων ένοχοι 58 κατηγορούμενοι, του επονομαζόμενου Koriopolis – δηλαδή του σκανδάλου των στημένων αγώνων ποδοσφαίρου που τελέστηκαν το 2011.

[4] Στο επόμενο κείμενο θα μιλήσουμε για  το Πόλεμο του ποδοσφαίρου (=La guerra del fútbol) ή Πόλεμο των 100 ωρών που έλαβε χώρα το 1969.