Ψύχραιμη ματιά
Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Η σέντρα για το Παγκόσμιο
κύπελλο ποδοσφαίρου 2018, που συνήθως αναφέρεται ως Μουντιάλ 2018, ξεκινά την ερχόμενη Πέμπτη 14 Ιουνίου με την αναμέτρηση της διοργανώτριας
Ρωσίας με τη Σαουδική Αραβία , ενώ ο τελικός θα διεξαχθεί στις 15 Ιουλίου.
Αμφότεροι οι αγώνες θα διεξαχθούν στο νέο στάδιο, με το όνομα «Λουζνίκι», της
Μόσχας. Συμμετέχουν 32 ομάδες χωρισμένες αρχικά σε 8 ομίλους των 4 ομάδων, από
τους οποίους θα πάρουν πρόκριση για τα νοκ άουτ οι 2 πρώτοι.
Ένα θέαμα που λέγεται Μουντιάλ…[2]
Είχα πάντα την απορία γιατί επικρατεί
στην Ελλάδα η ισπανική επωνυμία «Μουντιάλ» για το γεγονός των ημερών. Η απορία μου αυτή δεν αποτελεί μόνο αδυναμία
κατανόησης, αλλά και πραγματική αμηχανία μπρος σ’ ένα ακόμη σύμπτωμα της
παγκοσμιοποίησης, όπως βιώνεται στον χώρο του μαζικού αθλητισμού: προτιμάται
στον τόπο μας το τρισύλλαβο «Μουντιάλ»- προσφερόμενο όπως όπως- από τον
πολυσύλλαβο σιδηρόδρομο «Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου». Όπως όμως και αν
ονομάζεται ή προφέρεται το γεγονός αυτό, δεν παύει από το να κυριαρχεί σε
παγκόσμια κλίμακα. Κανένας, ακόμη και ο πιο άσχετος με το ποδόσφαιρο δε μένει
ασυγκίνητος από αυτό. Από την Ιαπωνία ως το Καμερούν και από τη Χιλή ως τη
Ρωσία, το ποδόσφαιρο είναι σήμερα η κοινή συνισταμένη των λαών, με αποκορύφωμα
το Μουντιάλ[3].
Ωστόσο, δεν υπάρχει
λόγος να αναρωτηθούμε γιατί το παγκόσμιο κύπελλο συγκεντρώνει, σχεδόν
αρρωστημένα, το ενδιαφέρον του κοινού και των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας
(Μ.Μ.Ε.). Αρκεί να φέρουμε στο νου μας τη γνωστή ιστορία με την κωμωδία του
Τερέντιου που οι θεατές έφυγαν από το θέατρο, επειδή λίγο πιο κάτω υπήρχε μια
παράσταση με αρκούδες, ή να θυμηθούμε τις απόψεις των Ρωμαίων αυτοκρατόρων για
τη χρησιμότητα των θεαμάτων ή τέλος, τον έξυπνο τρόπο με τον οποίο ανέκαθεν οι
δικτατορίες χρησιμοποιούν τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα[4].
Αναμφίβολα,
μια εντυπωσιακή διεθνής αναμέτρηση ικανοποιεί κάποιες ανάγκες της κοινής
γνώμης. Ωστόσο, η αθλητική συζήτηση (δηλαδή το αθλητικό θέαμα, η συζήτηση το
αθλητικό θέαμα, η συζήτηση για τους δημοσιογράφους που μιλάνε για το αθλητικό
θέαμα κ.τ.λ.) είναι το πιο εύκολο υποκατάστατο της πολιτικής συζήτησης. Αντί να
κρίνουμε, για παράδειγμα, τις ενέργειες του υπουργού οικονομικών (πράγμα για το
οποίο απαιτούνται γνώσεις οικονομίας και όχι μόνο) συζητάμε για τις ενέργειες
του προπονητή. Αντί να κρίνουμε τις ενέργειες ενός βουλευτή, κρίνουμε τις
ενέργειες ενός ποδοσφαιριστή ή ενός διαιτητή. Αντί να αναρωτηθούμε (πράξη
δύσκολη και κοπιαστική για πολλούς ανθρώπους) αν κάποιος υπουργός έχει
υπογράψει ακατανόητες συμφωνίες με κάποια επιχειρηματικά συμφέροντα,
αναρωτιόμαστε αν ένα αποτέλεσμα ποδοσφαιρικού αγώνα θα εξαρτηθεί από την τύχη,
από την απόδοση των παικτών ή από άλλου είδους «διπλωματικές» αλχημείες.
Φίλοι
μου, η ποδοσφαιρική συζήτηση απαιτεί κάποιες γνώσεις, όχι βέβαια αόριστες, αλλά
αυτές είναι οπωσδήποτε περιορισμένες και συγκεκριμένες. Μας επιτρέπει να
εκφράσουμε γνώμες, να ευχόμαστε λύσεις, να υποστηρίζουμε με πάθος κάποιες
θέσεις, χωρίς να κινδυνεύουμε να συγκρουστούμε με την καθεστηκυία τάξη
πραγμάτων. Ταυτόχρονα, δε μας υποχρεώνει να κάνουμε οποιαδήποτε προσωπική
παρέμβαση, επειδή μιλάμε για κάτι που παίζεται έξω από τη- δύσκολη για πολλούς-
καθημερινότητα μας και πάντως μακριά από τη χώρα μας (και χωρίς τη συμμετοχή
της ομάδας της χώρας μας, θα πρόσθετα εγώ).
Κοντολογίς,
το ποδόσφαιρο μπορεί να είναι η νέα παγκόσμια θρησκεία, όπως συχνά
υποστηρίζεται. Αλλά η θρησκεία αυτή δεν έχει δόγμα, παρά μόνο τελετουργικό. Ένα
τελετουργικό που επιτρέπει να συμμετέχουν όλοι οι λαοί, πλούσιοι και
φτωχοί- κυρίως το ανδρικό τμήμα τους- χωρίς όλες εκείνες τις δυσκολίες που
επιβάλλει η πολιτική συζήτηση.
[1]
Ο κ.
ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή. (Για τυχόν επισημάνσεις,
παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Κείμενο του Ουμπέρτο Έκο, «Σημειώματα Σημειολογίας,
κ.ά.», 2η έκδοση, εκδ. Μάλλιαρης Παιδεία, 1995 (ελαφρώς
διασκευασμένο από εμένα)
[4] (Σχόλιο δικό μου): Για το θέμα έχω ξαναγράψει αναλυτικά.
(Βλέπε Π.Τ. 15/3, 18/3 και 22/3/2018,
σελίδα 3).
Share this
