Ψύχραιμη ματιά
Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Αφόρμηση
για το σημερινό κείμενο αποτελούν τα όσα συνέβησαν στο γήπεδο της Τούμπας το
τελευταίο 15μερο αρχικά με τη ρίψη αντικειμένου από έναν ανόητο οπαδό του ΠΑΟΚ
προς τον προπονητή του Ολυμπιακού στον αγώνα των δύο ομάδων και μετά από λίγες
ημέρες εξαιτίας μιας διφορούμενης απόφασης του διαιτητή στον αγώνα ΠΑΟΚ- ΑΕΚ, η
οποία έδωσε αφορμή για την εισβολή στο τερέν του προέδρου της γηπεδούχου ομάδας
με συνοδεία 4 «ανδρών της προσωπικής φρουράς του», όλοι φέροντες πιστόλια (!),
για να διευθετήσει το θέμα, ώστε να πάρει ο διαιτητής τη σωστή απόφαση! Ωστόσο, το κείμενό μου, το οποίο θα
δημοσιευθεί σε τρεις συνέχειες για την οικονομία του χώρου, δε θα πάρει θέση για το ποιος μεγαλοπαράγοντας κάνει μικρότερο ή
μεγαλύτερο κακό στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αφού, όπως λέει θυμόσοφα ο λαός
«άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος όλοι οι σκύλοι μια γενιά». Θα επιχειρήσω να εστιάσω στην ουσία του θέματος που για μένα είναι η
εκμετάλλευση ανθρώπων μέσω του λαϊκού αυτού αθλήματος.
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Γ’ ΜΕΡΟΣ- Τελευταίο)[2]
Η
συσσωρευμένη επιθετικότητα, αποτέλεσμα της αλλοτρίωσης και των στερήσεων που
προκαλούνται από τις κοινωνικές συνθήκες στον προχωρημένο καπιταλισμό, επιζητά
περιοδική εκτόνωση. Το ποδόσφαιρο
αποτελεί ένα «ασφαλές κανάλι» για συγκινησιακή ανακούφιση αυτού του είδους…
Αρκεί να διαβάσει
κανείς τα εξώφυλλα των αθλητικών φυλλάδων, για να αντιληφθεί το υπόγειο ρεύμα
της επιθετικότητας που διαπερνά το συγκεκριμένο σπορ. Ο αντίπαλος «νικιέται»,
«εξαφανίζεται», «σαρώνεται από το γήπεδο», «εξουδετερώνεται» ή «εκτοπίζεται». Η ομοιότητα αυτής της ορολογίας με τη
στρατιωτική ορολογία είναι αλάνθαστη και κατά κανένα λόγο τυχαία. Το σύγχρονο
ποδόσφαιρο, με το στενό και ακριβή συντονισμό του, δε θα ήταν ακατάλληλη
εκγύμναση στην ομαδική εργασία για μια σύγχρονη στρατιωτική μονάδα! Αυτό
που ο προπονητής σφυρηλατεί στους παίκτες του με τη μορφή τακτικής και
στρατηγικής σχετίζεται με το πεδίο της μάχης από πολλές, ενώ τα «βασανιστήρια»,
στα οποία υποβάλλονται οι παίκτες υπό τη διεύθυνση του προπονητή και γυμναστή
κάθε ομάδας, μοιάζουν μ' εκείνα του στίβου εκγύμνασης των στρατιωτών. Ο Μαξ Μέρκελ,
ένας από τους πιο πετυχημένους Δυτικογερμανούς προπονητές, είπε για τον εαυτό
του: «Είμαι ακριβώς ένας συνταγματάρχης».
Παρά τους
περιορισμούς πάνω στην υπερβολική βία (αντιαθλητικό-
«βρώμικο» παιχνίδι), το ποδόσφαιρο προσφέρεται λιγότερο από πολλά άλλα σπορ για την
εξάλειψη της επιθετικότητας. Η ίδια η πράξη του κλωτσήματος είναι μια επιθετική
δράση, τόσο μάλιστα όσο δε στρέφεται απλώς ενάντια στην μπάλα αλλά επίσης ενάντια
στον προσωπικό αντίπαλο κάποιου ή ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα.
Ωστόσο, επειδή πράγματι το ποδόσφαιρο
επιτρέπει ένα βαθμό επιθετικής συμπεριφοράς που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή έξω
από το γήπεδο, τα γεγονότα στο ποδοσφαιρικό τερέν πρέπει να
χωριστούν από την καθημερινή
ζωή μ’ ορισμένες τελετουργίες: η ανταλλαγή των
σημάτων πριν από τον αγώνα, ο χαιρετισμός
των αρχηγών και η από κοινού φωτογράφισή τους με τη
διαιτητική τριάδα, κάνουν επίκληση στο πνεύμα του δίκαιου παιχνιδιού, το οποίο
απαιτεί ότι η ήττα θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται χωρίς πικρία από τους
νικημένους και πάντως χωρίς επεισόδια και καταστροφές...
Συμπέρασμα: Ο ρόλος του Ποδοσφαίρου σήμερα είναι
διπλός: Από τη μία
τεράστια κέρδη στους ιδιοκτήτες -προέδρους των
ανώνυμων ποδοσφαιρικών εταιριών (και όχι μόνο) και από την άλλη «ανέφελη ζωή»
για την καθεστηκυία πολιτική τάξη πραγμάτων, αφού εκείνοι που υπόκεινται σε καταπιέσεις και
εκμετάλλευση στο καπιταλιστικό σύστημα χειραγωγούνται να μην κατευθύνουν την επιθετικότητα τους ενάντια
στις αληθινές της αιτίες, τις στερήσεις μιας αλλοτριωμένης κοινωνίας, αλλά να
την κατευθύνουν με καταστροφική λύσσα ενάντια
στους εαυτούς τους και
ενάντια σ’ άλλους, οι οποίοι είναι εξίσου θύματα.
Ο Τζίμης Πανούσης πριν από 30 χρόνια (!)
έγραφε:
Κάγκελα, κάγκελα, κάγκελα
παντού
και τα μυαλά στα κάγκελα του
αόρατου εχθρού
Βούλγαροι, Βούλγαροι,
χανούμισσες βαζέλες
όλο το έθνος προσκυνάει
σώβρακα και φανέλες
Άλλαξε κάτι από τότε,
φίλοι μου;
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Πέμπτη
και Κυριακή στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν
επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία
κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr).
[2]
Στοιχεία για το σημερινό κείμενο αλιεύτηκαν από το βιβλίο του Βίβαϊ
Τζέραλντ (1979): Το ποδόσφαιρο σαν
ιδεολογία», μετ. Γιώργος Νταλιάνης, εκδ. Διεθνής
Βιβλιοθήκη.
Share this
