Ψύχραιμη ματιά
|
Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Η αιθαλομίχλη του 1952: ένα ιστορικό παράδειγμα για το
πώς τιμωρεί η Φύση
Η
αιθαλομίχλη είναι ένα είδος ατμοσφαιρικής ρύπανσης που δημιουργείται από μείγμα
καπνού και ομίχλης στον αέρα. Το συγκεκριμένο μείγμα περιέχει επιβλαβή
σωματίδια, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στον ανθρώπινο
οργανισμό, ιδίως σε ευπαθή άτομα[2].
Σήμερα, παρουσιάζω
μια ακραία μορφή εμφάνισης της αιθαλομίχλης που συνέβη πριν από χρόνια σε άλλη
χώρα. Γιατί τα χειρότερα ίσως να μην τα έχουμε δει και βιώσει ακόμη και μακάρι
να μη συμβεί ποτέ ξανά.
Το
Λονδίνο, από τη Ρωμαϊκή κιόλας εποχή, ήταν γνωστό για την ομίχλη του, η οποία
όμως έγινε πολύ εντονότερη με την έλευση της βιομηχανικής εποχής το
18ο αιώνα, οπότε τα εργοστάσια απελευθέρωναν αέρια και τεράστιες ποσότητες
επιβλαβών σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Η αιθαλομίχλη, όμως, που εμφανίστηκε το 1952 είχε ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά, αφού γινόταν αντιληπτή από την δυσάρεστη οσμή της και την
κιτρινοκαφέ χροιά της, που διέφερε πολύ από την καθαρή λευκή ομίχλη των
αγροτικών περιοχών, και ονομάστηκε Smog,
από συνδυασμό των λέξεων smoke (καπνός) και fog (ομίχλη).
Ο
Δεκέμβριος του 1952 ήταν πολύ βαρύς για το Λονδίνο. Λόγω του κρύου και
των έντονων χιονοπτώσεων οι Λονδρέζοι, προκειμένου να ζεσταθούν, έκαιγαν
μεγάλες ποσότητες κάρβουνου και ό,τι άλλο έβρισκαν, με αποτέλεσμα τη δημιουργία
πυκνού νέφους καπνού σε όλη την πόλη και τις γύρω περιοχές.
Υπό
κανονικές συνθήκες αυτό δε θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα, καθώς ο
καπνός θα διασκορπιζόταν στην ατμόσφαιρα. Ωστόσο, τις συγκεκριμένες
μέρες, σχηματίστηκε στην ατμόσφαιρα ένας αντικυκλώνας που έσπρωχνε τον αέρα
προς τα κάτω, αυξάνοντας κατά πολύ τη θερμοκρασία του. Ο αέρας, δηλαδή, κοντά στο έδαφος ήταν
ζεστότερος από εκείνον στα ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας και έτσι
δημιουργήθηκε η λεγόμενη «θερμοκρασιακή αναστροφή», δημιουργώντας ένα είδος
φυσικού «θερμοκηπίου», με αποτέλεσμα να παγιδευτεί ο ζεστός καπνός που έβγαινε
από τις καμινάδες, δημιουργώντας τελικά μια θανάσιμη τοξική παγίδα.
Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την αυξημένη εκπομπή διαφόρων επιβλαβών ρύπων
και την απόλυτη άπνοια, δημιούργησε ένα δηλητηριώδες νέφος αιθαλομίχλης, που
κράτησε από τις 5 ως τις 9 Δεκεμβρίου του 1952.
Το
κάρβουνο που καιγόταν στα τζάκια περιείχε μεγάλη ποσότητα θείου, το οποίο με
την καύση του εκλύει διοξείδιο του θείου, πρόδρομο μόριο για το σχηματισμό
θειϊκού οξέος, μιας πολύ επικίνδυνης ένωσης για τον άνθρωπο. Έτσι, σε
συνδυασμό και με άλλες μετεωρολογικές παραμέτρους, δημιουργήθηκε ένα στρώμα
αιθαλομίχλης ύψους 100-200 μέτρων, ενώ απελευθερώνονταν στην ατμόσφαιρα τόνοι
αιωρούμενων σωματιδίων, διοξειδίου του άνθρακα, υδροχλωρικού οξέος και άλλων
βλαπτικών συστατικών.
Το στρώμα αυτό αιθαλομίχλης κάλυψε για
τέσσερις ολόκληρες ημέρες το Λονδίνο και προκάλεσε το θάνατο τουλάχιστον 8.000 ανθρώπων
και σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα σε άλλους 100.000. Οι περισσότεροι από τους θανάτους προήλθαν από
λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και υποξία (έλλειψη οξυγόνου). Οι
κυριότερες λοιμώξεις που προκλήθηκαν ήταν η βρογχοπνευμονία και η οξεία πυώδης
βρογχίτιδα, ενώ τα περισσότερα από τα
θύματα της θανατηφόρας ρύπανσης ήταν παιδιά και ηλικιωμένα ή ευπαθή άτομα.
Επίσης, η μόλυνση προκάλεσε σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού ερεθισμούς στα μάτια,
δυσφορία ή λιποθυμικές τάσεις.
Τελικά,
μετά από 4 μέρες αποπνικτικών φαινομένων, οι συνθήκες που δημιούργησαν το
πρόβλημα άλλαξαν, ο άνεμος απομάκρυνε μέρος του νέφους, ενώ η δυνατή βροχή
καθάρισε σε μεγάλο βαθμό την ατμόσφαιρα.
Η
αιθαλομίχλη του 1952 (΄΄Great Smog of London΄΄) ήταν η μεγαλύτερη μόλυνση στην
ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας, αλλά και μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές
καταστροφές της ανθρωπότητας.
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί στην εφημερίδα "Πρωινός Τύπος" κάθε Πέμπτη και Κυριακή. (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις,
επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Αναλυτικότερα για τις συνέπειες στην υγεία βλέπε το προηγούμενό
μας κείμενο (Π.Τ, 24/11/2016, σελ. 3)
Share this
