Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Αφόρμηση για το σημερινό κείμενο είναι μια
φράση- «εξομολόγηση» ενός μαθητή μου τις προάλλες. «Κύριε, οι γονείς μου
χώρισαν. Ο μπαμπάς μου μετακόμισε σε ένα νέο σπίτι. Γι’ αυτό δείξτε κατανόηση
αυτές τις ημέρες. Δεν ξέρω τι μου συμβαίνει.», μου ’πε.
Το θέμα είναι να μην «πέφτουν» στις πλάτες των
παιδιών!
H οικογένεια είναι ένα μικρό κοινωνικό σύστημα,
δυναμικό, που αλλάζει με πολλούς τρόπους μέσα στον χρόνο[2]. Είναι τα μέλη που την αποτελούν, οι μεταξύ
τους σχέσεις και οι συναισθηματικοί δεσμοί αγάπης και πίστης ανάμεσά τους που
διαρκούν για χρόνια ή και δεκαετίες. Αυτό το σύστημα, όπως και κάθε
οργανισμός, λειτουργεί με τους ρόλους που έχουν τα μέλη. Για παράδειγμα,
παλαιότερα ο πατέρας ήταν ο «κουβαλητής», τώρα στα εργαζόμενα ζευγάρια, είναι
και οι δύο «κουβαλητές». Παλαιότερα, η μητέρα έκανε τις δουλειές του σπιτιού,
όμως τώρα που και η γυναίκα εργάζεται, αυτό τον ρόλο τον παίρνει πολλές φορές
και ο πατέρας (για κάποιες τουλάχιστον δουλειές) ή ακόμα και τη φροντίδα του
παιδιού που παλαιότερα είχε αποκλειστικά η μητέρα. Δηλαδή οι ρόλοι αλλάζουν, επομένως
αλλάζουν και οι υποχρεώσεις των μελών, καθώς και τα δικαιώματα, ανάλογα με την
ηλικία και την προσφορά του καθενός στην οικογενειακή στέγη.
Όμως, πολλές φορές αλλάζει μορφή
και η οικογένεια. Τα ζευγάρια χωρίζουν για διάφορους λόγους, αλλά όταν
υπάρχουν παιδιά, οι δεσμοί συνεχίζουν να υπάρχουν, έστω κι αν οι άνθρωποι ζουν
χωριστά. Οι ευθύνες, οι υποχρεώσεις, οι ρόλοι μπορεί να πέσουν στις πλάτες
του ενός από τους δύο γονείς. Το θέμα είναι να μην «πέφτουν» στις πλάτες των
παιδιών.
Το διαζύγιο
σηματοδοτεί τη διάλυση μιας οικογένειας, τουλάχιστον στην μορφή που υπήρχε
μέχρι τότε. Η θύελλα που συνοδεύει αυτήν την διάλυση είναι επώδυνη σε κάθε
περίπτωση αλλά ιδιαίτερα έντονη, όταν υπάρχουν παιδιά. Ιδιαίτερα η περίοδος λίγο πριν από το χωρισμό είναι από τις πιο δύσκολες[3].
Υπάρχουν συνεχείς καβγάδες ή ίσως παγωμένη σιωπή και έλλειψη επικοινωνίας
ανάμεσα στους γονείς. Η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη, όπως πριν από μια μεγάλη
καταιγίδα που τη βλέπεις να πλησιάζει και ξέρεις ότι θα σε χτυπήσει οποιαδήποτε
στιγμή, συμπαρασύροντας μαζί της το πλαίσιο της ζωής σου.
Ο πόνος της «απώλειας» συχνά
συνοδεύεται από οργή που εκφράζεται στο σπίτι με ανυπακοή και εκρήξεις θυμού ή
στο σχολείο με επιθετική συμπεριφορά. Τα
παιδιά βιώνουν μεγάλη σύγχυση αναφορικά με τα αίτια αλλά και τις συνέπειες του
χωρισμού των γονιών τους. Μπορεί να βασανίζονται από ενοχές ότι αυτά
προκάλεσαν το διαζύγιο, γιατί δεν ήταν καλά παιδιά ή επειδή απέτυχαν να
κρατήσουν τους γονείς τους μαζί κ.α.
Δυστυχώς,
και κάποιοι γονείς χαμένοι μέσα στην
θύελλα των δικών τους συναισθημάτων «ξεχνάνε» τα παιδιά ή ακόμη χειρότερα τα
εμπλέκουν, τα χρησιμοποιούν στη συνεχιζόμενη πάλη μεταξύ τους. Οι επαφές με
τον γονέα που έφυγε δεν οργανώνονται αξιόπιστα ή ο ένας γονέας κατηγορεί τον
άλλον στο παιδί. Το παιδί κυριολεκτικά «σχίζεται» ανάμεσα στους δύο γονείς,
πιασμένο σε ένα δίλημμα που όποια πλευρά του και να διαλέξει χάνει, αφού
προδίδει την μαμά ή τον μπαμπά. Αυτή η πάλη έχει ολέθριες συνέπειες για την
συναισθηματική και ψυχική του ισορροπία και θα επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις
που θα δημιουργήσει στην ενήλικη ζωή του στο μέλλον.
Το διαζύγιο δεν είναι ποτέ μια αναίμακτη
κατάσταση. Όμως τα τραύματα θα επουλωθούν, αν οι γονείς καταφέρουν να σταθούν
δίπλα στο παιδί τους, αν το βοηθήσουν να κατανοήσει τι συμβαίνει
και το στηρίξουν στην προσπάθειά του να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα έντονα
συναισθήματα που το τρομάζουν. Αν παραμείνουν ενωμένοι, ακόμη και αν είναι
χωρισμένοι σαν ζευγάρι, τότε το παιδί θα βγει από αυτήν την κρίση δυνατό και
συναισθηματικά ακέραιο.
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και
Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις,
παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[3] Σοφία Μεσσάρη, Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»,
http://www.ptks.gr/basic-page/%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1
Share this
