Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Με
αφόρμηση μια ακόμη έκθεση για την απασχόληση των νέων (Β’ Μέρος)
Με το θέμα
έχω επανειλημμένως ασχοληθεί[2].
Η ανεργία στους Έλληνες
πτυχιούχους καλά κρατεί. Μια νέα έκθεση της ΓΣΕΕ για την απασχόληση
καταδεικνύει μεταξύ άλλων πως 3 στους 10 νέους με υψηλά γνωστικά προσόντα
(πτυχίο, μεταπτυχιακό, ακόμη και διδακτορικό) καλύπτουν θέσεις εργασίας για τις
οποίες απαιτούνται χαμηλότερου επιπέδου προσόντα πτυχιούχους. Συμβιβάζονται,
δηλαδή, με δουλειές κατώτερες των προσόντων τους. Οι περισσότεροι από αυτούς με
πανεπιστημιακά πτυχία.
Γιατί
συμβαίνει αυτό; Ας δούμε το θέμα με ψύχραιμη ματιά.
Ως Πολιτεία επιμέναμε για δεκαετίες στην πρωτοκαθεδρία του Γενικού
Λυκείου (ΓΕ.Λ.) με περίπου οκτώ στους δέκα μαθητές να το προτιμούν και, όταν
αποφασίσαμε να «σπρώξουμε» ως Πολιτεία τους μαθητές προς τα Επαγγελματικά
Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) πάλι στραβά το κάναμε. «Φορτώσαμε» με διαφημιστικά μηνύματα όλα τα Μ.Μ.Ε. για τα θετικά
των ΕΠΑ.Λ., αυξήσαμε και το ποσοστό των φοιτητικών θέσεων από 1% σε 5% για τους
αποφοίτους τους, δημιουργήσαμε και το θεσμό της μαθητείας, με αποτέλεσμα φύρδην
μίγδιν να στέλνουν εκεί τα παιδιά τους, γιατροί, μηχανικοί, εκπαιδευτικοί
κ.τ.λ. Και δεν πιστεύω να είναι κανείς τόσο αφελής που να πιστεύει πως όλοι
αυτοί οι γονείς πείστηκαν για τη χρησιμότητα των ΕΠΑ.Λ. στις σπουδές των
παιδιών τους…
Αλλά και η
ελληνική κοινωνία, δυστυχώς, έχει υιοθετήσει ένα μοντέλο που προκρίνει ως
ικανοποιητικά προσόντα εργασίας τον μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, τη γνώση της
Αγγλικής σε επίπεδο Proficiency και την τριετή προϋπηρεσία στο αντικείμενο.
Ωστόσο, συνήθως το αντικείμενο εργασίας που προσφέρεται αντιστοιχεί «σε
εξειδικευμένο απόφοιτο Επαγγελματικού Λυκείου και I.E.K. ενώ η προσφερόμενη
εργασία αμείβεται με μισθό κατώτερο του αποφοίτου Γυμνασίου (ανειδίκευτου
εργαζόμενου). Παράλληλα, η ελληνική οικονομία αδυνατεί να δημιουργήσει υψηλής
προστιθέμενης αξίας θέσεις εργασίας, ενώ ταυτόχρονα η μεγάλη έκταση του
φαινομένου διαμορφώνει συνθήκες περαιτέρω εγκλωβισμού της στον αρνητικό της
κύκλο.
Όλες οι παραπάνω στρεβλώσεις οδηγούν στο brain drain (διαρροή
εγκεφάλων στο εξωτερικό) και brain-waist (σπατάλη εγκεφάλων στην
αγορά-αναντιστοιχία δεξιοτήτων), που ισχυροποιούνται κυρίως στις περιπτώσεις όπου το επίπεδο
τεχνολογικής εξειδίκευσης της επιχείρησης (και τελικά του κλάδου και της
αγοράς) είναι χαμηλότερο της προσφερόμενης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η μεγάλη
πλειονότητα των θέσεων εργασίας δημιουργούνται σε κλάδους και επαγγέλματα
χαμηλής προστιθέμενης αξίας, που απαιτούν μεσαία και χαμηλά εκπαιδευτικά
προσόντα και δεξιότητες, όταν είναι γενικά αποδεκτό ότι η χώρα, για να βγει με
ασφάλεια από την κρίση, χρειάζεται να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας υψηλής
προστιθέμενης αξίας, με υψηλά εκπαιδευτικά προσόντα και δεξιότητες.
Από τα
παραπάνω αναδεικνύεται η κρισιμότητα αύξησης της δημόσιας δαπάνης με σκοπό την
ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και ταυτόχρονα η αναγκαιότητα αύξησης των
επενδύσεων των επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων του
εργατικού δυναμικού τους. Βλέπουμε γύρω μας πτυχιούχους να κάνουν δουλειές που
δεν έχουν καμιά σχέση μ’ αυτό που σπούδασαν, όχι από επιλογή αλλά επειδή
διαπιστώνουν ότι η αγορά εργασίας δεν έχει χώρο γι’ αυτούς.
Αλλά πότε ως Πολιτεία θα συζητήσουμε για όλα αυτά με σκοπό να
κάνουμε τις αλλαγές που χρειάζονται;
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ
αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός
Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Βλέπε
ενδεικτικά: 7 και 10/ 7/ 2016 «Γλυκές ουτοπίες και πικρές αλήθειες για τον
αριθμό εισακτέων στα πανεπιστήμια», σελ. 3.
Share this
