Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Καθώς πάμε προς τις εκλογές…[2]
Η προπαγάνδα στη ζωή μας (Α΄ Μέρος)
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο
πως η προπαγάνδα είναι συνυφασμένη με την καθημερινότητα, μασκαρεμένη έντεχνα σε κάθε περίσταση ή έκφανσή της που ξεγελά και τον πλέον καχύποπτο.
Φορώντας δεκάδες προσωπεία, συχνά φαίνεται να υφίσταται ως αναγκαίο κακό ή και
αθώα πλάνη. Η προπαγάνδα υπάρχει παντού, από την καθημερινή επικοινωνία μεταξύ
μας, τα ΜΜΕ, τις διαφημίσεις, τα κουτσομπολιά, το εμπόριο, κ.ο.κ. Συχνά είναι
δύσκολο να τη διακρίνει κανείς, αφού, για να κατανοήσεις τη προπαγάνδα, πρέπει
πρώτα να εντοπίσεις το στόχο που εξυπηρετεί.
Η προπαγάνδα
είναι ίσως το κυρίαρχο όπλο των πάσης φύσης ισχυρών (κρατών, κομμάτων,
εφοπλιστών, μιντιαρχών, συνδυασμών κ.α.).
Ωστόσο, ενώ η γνώμη του λαού φαινομενικά δεν
έχει καμία σημασία, όσο ισχυρό και αν είναι ένα καθεστώς, πρέπει να φροντίζει
να καλλιεργεί τις συνειδήσεις προς το συμφέρον του, όποιο και αν είναι αυτό. Με άλλα λόγια όσο ανίσχυρος και αν φαίνεται
ο λαός, όλοι οι άρχοντες συμφωνούν πως ο λαός είναι κάτι που οι εξουσιαστές
πρέπει να φοβούνται. Φωνή λαού, οργή Θεού λέει η παράδοσή μας, και είναι
κάτι που ακόμα και ο Χίτλερ παραδέχτηκε. Γι αυτό και ίδρυσε το υπουργείο
Δημόσιου Διαφωτισμού και Προπαγάνδας, αρχηγός του οποίου διετέλεσε ο μαέστρος
της προπαγάνδας Δόκτωρ Γιόζεφ Γκαίμπελς.
Αλλά ας μην πηγαίνουμε μακριά. Στην αρχαία Αθήνα, η Εκκλησία
του Δήμου ήταν η κυριότερη δημοκρατική συνέλευση. Από εκεί παίρνανε σημαντικές
αποφάσεις για εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα, με την ψήφο των αθηναίων
πολιτών να ασκεί την απόλυτη εξουσία. Βέβαια, για να παρθεί μια απόφαση, τον
πρώτο λόγο είχαν οι ρήτορες, που απήγγειλαν λόγους, προκειμένου να πείσουν το
λαό να πάρει την απόφαση που συνέφερε τους ίδιους τους ρήτορες ή τους
«εργοδότες» τους. Ο στόχος τους ήταν να κερδίσουν με το μέρος τους την κοινή
γνώμη και τελικά να κερδίσουν το εκάστοτε ψήφισμα. Βέβαια, η δημαγωγία ήταν
μέγιστο παράπτωμα, αλλά βλέπετε οι ισορροπίες μεταξύ δημαγωγίας και καθοδήγησης
είναι πολύ λεπτές. Η ανάγκη της
προπαγάνδας, λοιπόν, έχει
ανακαλυφθεί χιλιάδες χρόνια τώρα.
Σήμερα, όμως,
πρόκειται για μια «τέχνη» που έχει εξελιχθεί πολύ, αφού πολλοί τομείς της
τεχνολογίας και των επιστημών έχουν συμβάλλει σε αυτή την εξέλιξη. Με τη μαζική είσοδο των τηλεοράσεων και του ραδιοφώνου στα
σπίτια του κόσμου, έγινε κατανοητό πως, για να χειραγωγήσεις ένα λαό, δε
χρειάζεται να τον τρομοκρατείς με όπλα, στρατό και αστυνομία. Μπορείς, αντίθετα
να πλάσεις την πραγματικότητά του, όπως εσύ επιθυμείς, και να τον καθοδηγήσεις
σε ό,τι συμπέρασμα θέλεις.
Ο άνθρωπος είναι δυνατό να πιστέψει το οτιδήποτε, αρκεί να του το
θέσεις με έξυπνο τρόπο. Άλλωστε, θα έχετε όλοι παρατηρήσει ότι αρκεί
μια είδηση, έστω και εξωφρενική, να δημοσιευτεί σ’ ένα έντυπο μεγάλης
κυκλοφορίας ή να μεταδοθεί από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση με έμφαση, για να
γίνει πιστευτή. Υποτίθεται
ότι για να φτάσει έως εκεί, την εγγυάται ένας οπωσδήποτε σημαντικός αριθμός
μαρτύρων και για τούτο, με όλο που δεν υπάρχουν θετικές αποδείξεις, ούτε καν
σοβαρές ενδείξεις, για την αλήθεια της, δεν αποφασίζομε να την αμφισβητήσομε: «Αφού
λέγεται, έτσι θα είναι»…
Προσέξτε στη φράση: Αυτό το απρόσωπο «λέγεται» είναι η φωνή της
προπαγάνδας που
ακούγεται και ενεργεί πάνω στον καθένα μας με δύναμη που δύσκολα μπορούμε να
της αντισταθούμε. «Για να το λένε, θα είναι αλήθεια». Να το λένε ποιοι, όλοι
και κανείς συγκεκριμένα. «Λέγεται», όμως και επαναλαμβάνεται, τούτο και μόνο
φτάνει να ανατρέψει τη δυσπιστία μας.
Έτσι ενεργεί η προπαγάνδα και κρυσταλλώνεται τόσο σκληρά, ώστε η «κοινή
γνώμη» δύσκολα μπορεί να σπάσει την κρούστα της και να λευτερωθεί.
Συνεχίζεται …
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και
Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις,
παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Οι διαπιστώσεις και τα «μηνύματα» αυτού του κείμενου,
όπως και των επόμενων, απευθύνονται κυρίως στους ψηφοφόρους, αλλά και στους
υποψήφιους (ευρωβουλευτές, περιφερειακούς, δημοτικούς, τοπικούς συμβούλους),
στους οποίους λίγο πολύ είναι γνωστά.
Share this
