Ψύχραιμη ματιά
Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου,
Φιλόλογος [1]
Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας: Ας τιμήσουμε
μια σπάνια αρετή
Η Διεθνής
Ημέρα Ανεκτικότητας (16η Νοεμβρίου κάθε χρόνο) καθιερώθηκε από την
UNESCO το 1996, προκειμένου να
ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την ανάγκη αποδοχής του
διαφορετικού, σε μια εποχή όπου τα στερεότυπα, το μίσος και η άγνοια απειλούν
τις κοινωνίες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Ανεκτικότητα σημαίνει εκτίμηση σε κάθε ανθρώπινο πολιτισμό,
αναγνώριση των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών του Άλλου. Η ανεκτικότητα δεν
αποτελεί μόνο ηθικό καθήκον, μιας και όλοι μας έχουμε την ευθύνη να
προστατεύσουμε αυτούς που είναι ευάλωτοι στις διακρίσεις λόγω φυλής,
θρησκεύματος, εθνικότητας, γλώσσας ή άλλων παραγόντων. Η ανεκτικότητα αποτελεί το αντίδοτο στην προκατάληψη και το μίσος.
Πραγματικά, η
ανεκτικότητά μας απέναντι στο ξένο, το άγνωστο, το διαφορετικό, το εναλλακτικό
αποτελεί βασικό κριτήριο πολιτισμού και δημοκρατικότητας κάθε κοινωνίας, κάθε
πολιτείας και ξεχωριστά του καθενός και της καθεμίας. Είναι δείκτης ευαισθησίας και κατανόησης του άλλου. Γιατί ο άλλος
είμαι εγώ. Και εσύ. Με την ανεκτικότητα ο άνθρωπος αποκτά περισσότερες γνώσεις,
διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες, μαθαίνει να σέβεται και να
εμβαθύνει στις απόψεις των άλλων, ενημερώνεται και αποκτά οργανωμένη αντίληψη
των πραγμάτων, άρα ξεφεύγει από την απολυτότητα, το δογματισμό, τις προλήψεις
και είναι σε θέση να βρει το δρόμο του, χωρίς ακραίες απόψεις που μπορεί να
τον οδηγήσουν στο φανατισμό, και τελικά τη μαζοποίηση του. Ιδιαίτερα σήμερα, σε μια εποχή πνευματικής μονομέρειας και γενικότερου
εφησυχασμού, η ανεκτικότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διασφάλιση
της πνευματικής ελευθερίας. Έτσι, το συμφερολατρικό πνεύμα αμβλύνεται, ο
ατομικισμός ελαχιστοποιείται και καλλιεργείται η αλληλεγγύη.
Οι
ιδεολογίες, οι θρησκείες, οι εθνικισμοί, τα συμφέροντα προσπαθούσαν κάπου να
μας κατατάξουν, να μας ομογενοποιήσουν, να μας μαντρώσουν, αλλά ο καθένας μας
δεν παύει να ’ναι ξεχωριστός, ιδιαίτερος, μοναδικός. Πράγματι, είμαστε όλοι μεταξύ μας διαφορετικοί και ταυτόχρονα
υποχρεωμένοι να ζούμε μαζί. Η κουλτούρα της ανεκτικότητας είναι το πιο
ισχυρό αντίδοτο στον πόλεμο, τη βία, τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό, τον
ρατσισμό, τις διακρίσεις, τον κοινωνικό αποκλεισμό. Εκφράζεται με την επιείκεια
στις εκρήξεις των νέων, με σεβασμό στα δικαιώματα όλων των μειοψηφιών. Κρίνεται
και από τις συνθήκες διαβίωσης στα γκέτο, τις φυλακές και τα ψυχιατρεία.
Εμφορείται από τις αξίες της επικοινωνίας και της συνεννόησης.
Συμπερασματικά,
όσο μεγαλώνουμε, φίλοι μου, ας γίνουμε σε όλα πιο ανεκτικοί. Ας προσπαθήσουμε
να μπούμε στη θέση του «Άλλου», να τον κατανοήσουμε και ας μην μπορούμε πάντα
να τον δικαιολογήσουμε. Και προπάντων
ανεκτικότητα στο παιδί που οι γονείς του είναι από άλλη χώρα. Ποτέ μη
δικαιολογήσουμε πράξη σε βάρος αυτών των παιδιών από όπου και αν προέρχεται,
για όποιον λόγο και αν εκδηλώνεται.
ΜΗ ΜΕ ΦΩΝΑΖΕΙΣ «ΞΕΝΟ»[2]!
Επειδή άλλη μάνα με γέννησε
και σ' άλλη γλώσσα άκουσες εσύ
τα όμορφα παιδικά σου παραμύθια...
μη με φωνάζεις «ξένο»!
Το ψωμί σου δε διαφέρει απ' το δικό μου
το χέρι σου είναι όμοιο με το δικό μου,
σαν τη φωτιά καίει
και η δική μου φωτιά.
Γιατί, λοιπόν, με φωνάζεις «ξένο»;
Επειδή σ' άλλους δρόμους βρέθηκα
και σ’ άλλο λαό γεννήθηκα
κι άλλες θάλασσες γνώρισα
και απ’ αλλού σαλπάρισα;
Αλλά, […]
όσοι διχάζουν
και σκοτώνουν το φτωχό,
αυτοί που κλέβουν
και μοιράζουν ψέματα,
αυτοί που εμπορεύονται κι εμάς
και θάβουν αδίστακτα τα όνειρά μας
είναι αυτοί που εφηύραν τη λέξη τούτη
τη σκληρή: «ξένος»!
Λέξη παγωμένη και γεμάτη θλίψη
που θυμίζει αλησμοσύνη κι εξορία.
Αν θέλεις το καλό μου, να είσαι δηλαδή καλός,
σταμάτα τώρα να με φωνάζεις «ξένο»!
Αν θέλεις, κοίταξέ με στα μάτια,
πιο πέρα απ' το μίσος
ας φθάσει η ματιά σου…
Ας ξεπεράσει φόβο, εγωισμό.
Για δες, άνθρωπος είμαι κι εγώ
Όχι, δεν είμαι «ξένος»!
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ
αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός
Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Ο
δημιουργός αυτού του ποιήματος είναι άγνωστος. Εικάζεται πως είναι μετανάστης,
που ζει στη χώρα μας…
Share this
