Παιδιά,
το μάθημά μας μπορεί σήμερα να μην έγινε, ωστόσο, εμείς συνεχίζουμε ακάθεκτα. Να
γιατί το Μάιο, όταν άλλοι τρέχουν να καλύψουν την ύλη, εμείς έχουμε κάνει και
επαναλήψεις και παίζουμε στην αυλή του σχολείου Τοιχάκι, Αµπάριζα,
Ψείρες, Τα µήλα, Ποδόσφαιρο, Μπάσκετ, Βόλεϊ κ.α.
ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Προσοχή:
Το παρακάτω Σχήματα Λόγου πρέπει
να αντιγραφούν στο τετράδιο Κειμένων. Δε χρειάζεται να κάνετε κάτι άλλο. Θα τα
συζητήσουμε στην τάξη, με παραδείγματα.
ΥΠΕΡΒΟΛΗ: Πρόκειται για
λέξεις ή φράσεις με τις οποίες μεγεθύνεται ένα χαρακτηριστικό, μία ιδιότητα,
μία ενέργεια, μία κατάσταση σε επίπεδα εξωπραγματικά. Δίνεται για έμφαση.
Παράδειγμα: «Στο έμπα χίλιους
έκοψε, στο έβγα δυο χιλιάδες».
ΕΙΚΟΝΕΣ: Κάθε
περιγραφή, σύντομη ή εκτενής, απεικονίζει μια πραγματικότητα ή ένα πρόσωπο ή
ένα αντικείμενο. Μπορεί να είναι οπτική, ακουστική, οσφρητική κλπ.
Παράδειγμα: Τότε που πρωτοζύγωσα, το
σκάψιμο με την αξίνα (εικόνα
ακουστική) είχε προχωρήσει. Σε λίγο, ένα ένα, άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα
κόκαλα του νεκρού αδερφού τους. Η γυναίκα, μ' ένα τσεμπέρι στο κεφάλι,
σχεδόν γονατιστή, αφού τα ξέπλενε λίγο με κόκκινο κρασί, τ' αράδιαζε ευλαβικά
μέσα σε μια κάσα χαρτονένια (εικόνα οπτική).
Στο χώμα δίπλα ήταν μπηγμένο ένα κερί και στο θυμιατό σιγόκαιγε θυμίαμα. Ευωδίαζε
όλος ο τόπος (εικόνα οσφρητική).
ΕΙΡΩΝΕΙΑ: Είναι
το λεκτικό σχήμα που χρησιμοποιείται για να αποδοθεί ένα νόημα διαφορετικό ή
αντίθετο από αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα. Συνήθως με την ειρωνεία
δηλώνεται υποτίμηση ή αποδοκιμασία.
Παράδειγμα: «Τί εξυπνάδες είπες πάλι;» (=τί κουταμάρες
είπες πάλι;).
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ:
Είναι το σχήμα λόγου στο οποίο μία έννοια εμφανίζεται δύο (ή περισσότερες)
φορές είτε αυτούσια είτε λίγο διαφοροποιημένη. Δίνεται για λόγους έμφασης.
Παράδειγμα: «Τραγούδησε, τραγούδησε, τραγούδησέ
μου, κόρη».
ΜΕΤΑΦΟΡΑ: Μεταφορά έχουμε
όταν μία ιδιότητα ενός προσώπου, ζώου ή πράγματος, αφηρημένης έννοιας αποδίδεται
σε κάποιο άλλο (πρόσωπο, ζώο, πράγμα αφηρημένη έννοια). Οι μεταφορές δίνουν
ζωντάνια.
Παράδειγμα: «Υφαίνω συνωμοσία».
ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ: Παρομοίωση
έχουμε όταν παρουσιάζουμε ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα όμοιο με κάποιο άλλο ως
προς μια ιδιότητα. Η παρομοίωση εκφέρεται με τις σαν, καθώς, όπως, σαν να,
θαρρείς, λες κ.ά. Το κείμενο δονείται από ένταση.
Παράδειγμα: «Κορμοστασιά σαν κυπαρίσσι».
ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ:
Είναι η απόδοση ανθρώπινων ιδιοτήτων σε άψυχα αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες
(π.χ. ζώα, φυτά, πράγματα). Το κείμενο δονείται από ένταση.
Παράδειγμα: «Τ΄ αηδόνι καλημέρισε την αυγή».Share this
