Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού εορτάζεται
κάθε χρόνο στις 27 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία, η οποία καθορίσθηκε από τον
Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού το 1970. Κύριος στόχος του εορτασμού αυτού είναι
η ανάδειξη της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής συμβολής του
τουρισμού στην ευδαιμονία της διεθνούς κοινότητας. Επειδή το προηγούμενο Σαββατοκύριακο
δημοσίευσα κείμενο σε συνέχεια, θα αφιερώσω το σημερινό άρθρο στο σπουδαίο για
τη χώρα μας αυτό τομέα, εστιάζοντας ωστόσο στις θολές πτυχές του θέματος και
εκφράζοντας την προσωπική μου άποψη.
Ανάπτυξη και τουρισμός
(Οι επιπτώσεις του μαζικού- βιομηχανικού
τουρισμού)
Καλή και
ωφέλιμη η τουριστική ανάπτυξη, γιατί και την οικονομία του τόπου ωφελεί και
κάποιες πτυχές του πολιτισμού του πλουτίζει και, εν τέλει, τη διεθνή του εικόνα
βελτιώνει. Υπάρχουν, όμως, και αρνητικές
πτυχές, τις οποίες για κανένα λόγο δεν πρέπει να παραβλέπουμε.
Πρώτη και σημαντικότερη η καταστροφή του
φυσικού περιβάλλοντος. Η μαζική συγκέντρωση τουριστών πλήττει τις φυσικές
αντοχές του τόπου της φιλοξενίας τους, αφού οι ανάγκες για στέγαση, διασκέδαση,
ύδρευση, αποχέτευση και άλλα αυξάνονται δυσανάλογα συγκριτικά με την ικανότητα
ανταπόκρισης της περιοχής. Έτσι, είναι αναπόφευκτη η περιβαλλοντική υποβάθμιση:
φυτά και ζώα απειλούνται, το πόσιμο νερό εξαντλείται, το περιβάλλον μολύνεται. Αρκεί να θυμηθούμε
ότι σε μικρές κοινωνίες (π.χ. νησιά) ο ανθρώπινος πληθυσμός στην τουριστική
περίοδο μπορεί και να δεκαπλασιαστεί. Σε αυτή την κλίμακα του κοινωνικού
φαινομένου, της απότομης πληθυσμιακής «επίθεσης», η συμβατική λύση που δίνει ο
βιομηχανοποιημένος τουρισμός είναι κατ' ανάγκη επιθετική. Μεγάλα ξενοδοχειακά
συγκροτήματα «βιάζουν» πολλές φορές το περιβάλλον, «πακέτα» για την καλύτερη
«εκμετάλλευση» των τουριστών ετοιμάζονται, αγροτικά προϊόντα γεμάτα χημικά
στοιχεία και κακότεχνα προϊόντα «δήθεν» λαϊκής τέχνης παράγονται.
Αλλά πέρα από το φυσικό απειλείται και το
κοινωνικό περιβάλλον. Η μαζική προσέλευση τουριστών αποτελεί κίνδυνο για
τον τρόπο οργάνωσης και τους ρυθμούς λειτουργίας των τοπικών κοινωνιών, που,
είτε αφομοιώνονται, οπότε χάνουν την πολιτιστική τους ταυτότητα είτε
εξελίσσονται σε γραφικές φιγούρες, όμοιες με τη μορφή του ρυτιδωμένου ψαρά και
της μαυροφορεμένης γριούλας των καρτ ποστάλ! Πραγματικά, τους θερινούς μήνες ο τοπικός πληθυσμός μοιάζει με ασήμαντη μειοψηφία,
η οποία, ενώ βρίσκεται στο φυσικό της χώρο, στην πραγματικότητα ζει και κινείται
στις παρυφές του... Έτσι, η τοπική ομάδα κινδυνεύει να αλλοτριωθεί και από
κοινωνικό σύνολο να μετατραπεί σε απλό άθροισμα ανθρώπων με δεσμούς που δεν
απορρέουν από την ύπαρξη και την παραγωγή κοινών πολιτισμικών στοιχείων, αλλά
από το συμφέρον της τουριστικής ανάπτυξης. Εξωτερικοί, λοιπόν, οι λόγοι αυτής
της αλλοτρίωσης, αλλά εσωτερικό το αποτέλεσμά της και ορατά αποτυπωμένο στη
συνείδηση, στην αισθητική, στα ήθη και στα έθιμα της τοπικής κοινωνίας.
Το ξεκαθαρίζω:
Αν η τουριστική ανάπτυξη- και κάθε είδους
ανάπτυξη- αποβαίνει σε βάρος του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, τότε,
φίλοι μου, βάσιμα πρέπει να αρχίσουμε να αμφιβάλλουμε για τη σημασία και την αναγκαιότητα εκείνου του μοντέλου τουριστικής
ανάπτυξης που είναι υπεύθυνο για τις παραπάνω συνέπειες. Ο μαζικός
τουρισμός και η τουριστική βιομηχανία, που κρύβεται πίσω του, μακροπρόθεσμα
κάνει κακό στη χώρα μας.
Από την άλλη υποστηρίζω τον εναλλακτικό τουρισμό
(θρησκευτικό, γαστρονομικό, εκπαιδευτικό, Συνεδριακό,
Θεραπευτικό – Ιαματικό) ή τον αγροτουρισμό που τις
τελευταίες δεκαετίες αποτελεί μια προσπάθεια να συγκρατηθεί και να αναχαιτισθεί
η επιθετικότητα του «βιομηχανοποιημένου τουρισμού». Με τον ήπιο τουρισμό
υπάρχει ένας αναλογικότερος καταμερισμός του εθνικού τουριστικού εισοδήματος,
εξασφαλίζουν περισσότεροι πολίτες συμπληρωματικό εισόδημα, αναβιώσουν
παραδοσιακοί οικισμοί, προτάσσεται η πολιτιστική κληρονομιά ως τουριστικό αγαθό
και μετατρέπεται ο τουρίστας σε περιηγητή, οδοιπόρο και ταξιδιώτη.
Τελικώς,
εξανθρωπίζονται οι σχέσεις του επισκέπτη με τους κατοίκους της χώρας και όλοι
μαζί γίνονται ευαίσθητοι στην αξία της Φύσης και των πόρων της, ανεξάρτητα από
εθνικότητα.
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ
αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός
Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
Share this
