Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]
ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Μέρος Δ’ (Τελευταίο)
Οι πρώτοι που δέχονται τις επιθέσεις του εφήβου είναι οι γονείς
του!
Εφηβεία είναι
το ταξίδι από τη παιδική ζωή προς την ενήλικη ζωή. Ένα ταξίδι προς μια νέα
ταυτότητα. Όταν η ορμονική ωρίμανση έρχεται πιο γρήγορα από τη ψυχική, τότε
έχουμε τη δημιουργία σωματοψυχικών συμβάντων. Όταν το κορίτσι έχει πρόωρη
ανάπτυξη στήθους, τότε δημιουργούνται συναισθήματα ντροπής. Η ντροπή είναι η τελευταία άμυνα, πριν από την
εγκατάλειψη της παιδικότητας.
Όταν το άτομο έχει περάσει ομαλά τα ψυχοσεξουαλικά στάδια της
παιδικής του ηλικίας, τότε δέχεται το σώμα του, έχει δηλαδή έναν Θετικό Ναρκισσισμό. Όταν,όμως,
υπάρχει η επικράτηση απορριπτικών και εχθρικών στάσεων απέναντι στο σώμα, τότε,
έχουμε τον Αρνητικό Ναρκισσισμό.
Εκεί συναντάμε τις ψυχικές και τις σωματικές αντιδράσεις, μια και το άτομο
είναι γεμάτο οργή. Αυτή η στάση εκδηλώνεται με ψυχογενή ανορεξία ή παχυσαρκία.
Όσον αφορά τη σωματική ταυτότητα του εφήβου έχουμε τις ανατομικές
διαφορές. Το αγόρι έχει τα γεννητικά του όργανα τα οποία ξεχωρίζουν και γι’
αυτό αναπτύσσει ναρκισσιστικές τάσεις. Για το κορίτσι υπάρχει μια μειονεξία, τα
γεννητικά του όργανα δεν ξεχωρίζουν, δε φαίνονται. Στην εφηβεία έχουμε και τα λεγόμενα ονειροπολήματα: Τα κορίτσια
διακρίνονται από μια εσωστρέφεια, ονειροπολούν και ξεχνιούνται παθητικά μέσα
στο ονειροπόλημά τους, ενώ τα αγόρια εμφανίζουν μια εξωστρέφεια σχετικά με
αυτά.
Το ονειροπόλημαείναι στοιχείο δράσης. Θα παίξουν, θα σπρώξουν, θα
φωνάξουν και θα βρίσουν, για να κερδίσουν τις εντυπώσεις. Και βέβαια οι πρώτοι που δέχονται τις επιθέσεις του εφήβου στη
προσπάθειά του να ανεξαρτητοποιηθεί είναι οι γονείς του! Οι έφηβοι αναπτύσσουν
στενές ομόφυλες - και ομήλικες- σχέσεις με τους «κολλητούς». Ο συνομήλικος φίλος αποτελεί για τον έφηβο ένα «άλλο Εγώ», το
alterego του μέχρι να μορφοποιηθεί ένα σταθερότερο Ιδεώδες «Εγώ» και να
αποκτηθούν οι δυνάμεις για ετερόφυλες σχέσεις. Ο έφηβος δοκιμάζει τον εαυτό
του με διαρκείς εναλλαγές ανάμεσα στη δύναμη και την αβεβαιότητα.
Οι εχθρικές τοποθετήσεις του εφήβου έχουν ως σκοπό να παραμερίσουν
τη πείρα των παλαιοτέρων. Ζητούν μια επιβεβαίωση για τη ξεχωριστή ταυτότητα από
τους γονείς τους. Αποκτούν θέσεις αντίθετες από το κατεστημένο. Σημασία για τον
έφηβο έχει να αγαπά κάτι φανατικά, έτοιμος να θυσιαστεί γι’ αυτό. Οι αντικοινωνικοί ταραξίες έφηβοι
εκδηλώνουν μια συμπεριφορά που έχει τις ρίζες της στην απουσία ομαλών σχέσεων
αγάπης και στοργής από το γονεϊκό περιβάλλον. Οι γονείς πιθανόν δεν
αποτέλεσαν υγιή πρότυπα, ώστε να ενδυναμωθεί το Εγώ του παιδιού, οπότε δεν
υπήρξαν ηθικοί φραγμοί, ώστε να μπορεί να ισχυροποιηθεί το υπερεγώ. Απότοκο
αυτής της κατάστασης είναι οι έφηβοι να μην αισθάνονται ενοχή και πάντα να επιρρίπτουν
ευθύνες στους άλλους και στη κοινωνία. Ζητούν άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών
τους από τη κοινωνία με προκλητικότητα, πείσμα και παραφορά.
Στις
οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις μια ισορροπημένη συμπεριφορά του εφήβου θα
έχει τα χαρακτηριστικά της ελευθερίας και της μαχητικότητας συνδυασμένα με την
αυτοπειθαρχία:Ανεκτικότητα δίχως έπαρση, ρεαλισμός και όχι υπερβολές, θάρρος χωρίς αναίδεια. Αξίες που διδάσκονται μέσα στο
σπίτι από το ζωντανό παράδειγμα των γονιών. Η εφηβεία είναι το ταξίδι από την
ασφαλή λίμνη των παιδικών εξαρτήσεων στα πελάγη των μελλοντικών οραματισμών.
Συμπερασματικά, η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος, όχι μόνο για
τους γονείς, αλλά και για το ίδιο το παιδί. Είναι όμως και μια εποχή γεμάτη νεανική
πνοή που δίνει την ευκαιρία για νέες ιδέες και συζητήσεις στο σπίτι, που
εδραιώνουν τη προσωπικότητα του εφήβου και αναζωογονούν τη σκέψη των
παλαιοτέρων!
[1] Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και
Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις,
παρατηρήσεις, επικοινωνία κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
Share this
