Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2019

ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Μέρος Β’





Επιμέλεια: Βασίλης Αλεξίου, Φιλόλογος [1]


Επηρεασμένος από την καθημερινή επικοινωνία με τους μαθητές μου και με πολλούς από τους γονείς τους και λίγες μέρες, πριν δοθεί ο έλεγχος επίδοσης-  βαθμολογία Α΄ Τετραμήνου, νομίζω ότι είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για μια ενδιαφέρουσα- θέλω να πιστεύω- και με ψύχραιμη ματιά αναφορά στην ηλικιακή φάση των μαθητών/ τριών: την εφηβική ηλικία. Η αναφορά αυτή θα ολοκληρωθεί σε τέσσερα κείμενα (για την οικονομία του χώρου που φιλόξενα μου παραχωρείται από τον Π.Τ.).

 

ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Μέρος Β’

Υπάρχουν τρεις αρχές στην ανθρώπινη ύπαρξη!

Το σύνηθες φαινόμενο σε αυτή τη δύσκολη ηλικιακή φάση (της εφηβείας) είναι οι γονείς να μην μπορούν να επικοινωνήσουν με το παιδί τους. Φοβούνται! Προτιμούν να του πουν να μη σκέφτεται πια τα αδιέξοδα και τη μαυρίλα που νιώθει και περιορίζονται στη «διαπαιδαγώγηση» του: Φάε, διάβασε, πλύσου, μη βγεις, μην επαναστατείς, να είσαι επιμελής, μη σε απασχολούν τέτοια ερωτήματα για τη ζωή,  το σώμα, τον έρωτα, επικεντρώσου στο σχολείο, τα φροντιστήρια, μείνε στο σπίτι να σε προσέχουμε κλπ. Είναι σαν να υπάρχει μια κηλίδα, ένα μαύρο σύννεφο στη καρδιά του εφήβου και να αποφεύγουμε να τη βλέπουμε. Σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι που οι περισσότεροι από μας «βραχήκαμε», όταν οι ίδιοι βρισκόμασταν στην εφηβεία και ίσως κάποιοι μέχρι σήμερα παραμένουμε «μουσκεμένοι»[2].  Δε «μάθαμε» σωστά τον εαυτό μας!
Υπάρχουν τρεις αρχές στην ανθρώπινη ύπαρξη: η αρχή της σκέψης, η αρχή της ομιλίας (ρήσης) και η αρχή της πράξης[3]. Αυτό που χρειάζεται ενθάρρυνση είναι το δεύτερο, η ρήση. Η ενθάρρυνση στον έφηβο να μιλήσει και με αυτό τον τρόπο να αντέξει να ακούσει πιο είναι το μερίδιο ευθύνης του. Να του παράσχουμε τη δυνατότητα να υπερβεί αυτό που τον πονά (η ευθύνη του είναι ότι το αποφεύγει) και έτσι να αποδεσμευτεί από το πάθος της Άγνοιας. Οι ενήλικες λίγο ή πολύ φέρουν αυτό το σύμπτωμα από την εφηβεία τους. Το φόβο του πόνου και το πάθος για την άγνοια. Γι’ αυτό και αντιστέκονται στη θεραπεία! Αποφεύγουν να βρεθούν στη θέση της ρήσης, να μιλήσουν για τον εαυτό τους, για τον πόνο στον εαυτό τους, ώστε κάποτε να τον υπερβούν.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σχεδόν όλη τους τη ζωή κολλημένοι σε μια εφηβική στάση, τη σιωπή. Ζουν «κολλημένοι» το σημείο αυτό- ακριβώς πίσω από τον πόνο- έτσι ώστε να μην τον νιώσουν ποτέ. Τελικά, ενώ νομίζουν ότι ζουν ελεύθεροι τη ζωή τους, παραμένουν φυλακισμένοι πίσω από τα κάγκελα της εφηβείας εκεί που βασιλεύει το πάθος για την άγνοια, το «δε θέλω να ξέρω τίποτα γι’ αυτό που με πονά».
Ο εκπαιδευτικός καλείται να βάλει τάξη στο χάος ξέφρενων συμπεριφορών. Ταυτόχρονα καλεί τον έφηβο να διαβάσει, ενώ ακριβώς την ίδια χρονική στιγμή ο έφηβος αγαπά την άγνοια: για το «είναι» του, για τη γνώση, για την ωρίμανση. Αγαπά τη ζωή στο έπακρο και η φύση του τον καλεί σε δράση.
Οι γονείς είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν το έφηβο παιδί τους, πόσο μάλλον αφού κατά πάσα πιθανότητα και οι ίδιοι είναι καθηλωμένοι στο ίδιο σημείο: της αγάπης για την άγνοια.  Ένας ειδικός (π.χ. ένας ψυχολόγος) στη δουλειά του αυτό που κάνει είναι να αποδιώχνει τον (λαθεμένο) τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται, ώστε να υποδέχονται τη ΡΗΣΗ, την ομιλία. Να μιλήσει ο άνθρωπος ελεύθερα γι’ αυτά που έως τώρα η σκέψη τού απαγόρευε να πει...


Συνεχίζεται…



[1]  Ο κ. ΑΛΕΞΙΟΥ αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη και Σάββατο στην εφημερίδα της Καρδίτσας «Πρωινός Τύπος». (Για τυχόν επισημάνσεις, παρατηρήσεις, επικοινωνία  κ.τ.λ: vaalexiou@yahoo.gr)
[2] Περισσότερα στοιχεία γράφηκαν στο προηγούμενο κείμενο (Π.Τ., Πέμπτη 31 Μαρτίου)
[3] Υποστήριξε σε ένα έργο του ο Αυστροεβραίος φιλόσοφος Martin Buber.


Share this